අන්කාශ් ( ක්වෙච්වා: Anqash ; ස්පාඤ්ඤ: Áncash pronounced [ˈaŋkaʃ] ) යනු බටහිර පේරු හි දෙපාර්තමේන්තුවක් සහ කලාපයකි . එය උතුරින් ලා ලිබර්ටෑඩ්, නැගෙනහිරින් හුවානුකෝ සහ පැස්කෝ, දකුණින් ලීමා සහ බටහිරින් පැසිෆික් සාගරය යන දෙපාර්තමේන්තු වලින් මායිම් වේ. එහි අගනුවර හුවාරාස් නගරය වන අතර එහි විශාලතම නගරය සහ වරාය චිම්බෝට් වේ. කලාපයේ නම ආරම්භ වී ඇත්තේ ක්වෙචුවා වචනයක් anqash වලින් ය. ('සැහැල්ලු, බරින් අඩු'), anqas වෙතින් ('නිල්') හෝ anka වලින් ('රාජාලියා').
භූගෝලය
අන්කාෂ් යනු එකිනෙකට වෙනස් දේශයකි: එහි කැලෙජොන් ඩි හුවායිලස් (හුවායිලස් ඇලී) හි කඳු ලක්ෂණ ඇල්ටෝ මාරනෝන්හි සිල්වන් කඳු සමඟ ඒකාබද්ධ කරන මහා කල්පවත්නා නිම්න දෙකක් ඇත. කිලෝමීටර් ගණනක් වැලි සහිත වෙරළ තීරයන් සහ පැසිෆික් සාගරයේ නිල් ජලය. දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙරළබඩ, උස් සානුව සහ ඇන්ඩියන් පූනා භූමි ප්රදේශය සමතලා වන අතර, ඇන්ඩීස් හි ඉතිරි භූමි ප්රදේශය ඉතා රළු ය. බටහිරින්, තියුණු හා පාළු පැති සහිත පටු කැනියන් සෑදෙන දැඩි බෑවුම් සහිත බෑවුම් ඇත.
දෙපාර්තමේන්තුවේ රළු භූමි ප්රදේශය කඳු වැටි දෙකකින් හරස් වී ඇත: බටහිර පැත්තේ, ග්ලැසියර නොමැති කඳු මුදුන් ඇති කෝඩිලෙරා නෙග්රා ( ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් "කළු කඳු වැටිය") සහ නැගෙනහිර පැත්තේ, හුවාස්කරන් සහ ඇල්පමායෝ වැනි හිම සහ අයිස්වලින් වැසී ඇති බොහෝ කඳු මුදුන් ඇති කෝඩිලෙරා බ්ලැන්කා ("සුදු කඳු වැටිය"). මෙම කඳු වැටි දෙක අතර, සැන්ටා ගඟ ඊනියා කැලෙජොන් ඩි හුවායිලස් හරහා ගලා යයි. මෙම නිම්නය පටු වී කැනෝන් ඩෙල් පැටෝ ("තාරා කැනියොන්") සාදයි. පැසිෆික් බෑවුම් දිගේ, සැන්ටා ගඟ පූනාස් හි පුළුල් නිම්නයක් හැඩගස්වා ඇති අතර එය කෝඩිලෙරා නෙග්රා වෙත පටු වන අතර එහිදී කැනෝන් ඩෙල් පැටෝ කැනියනය නිර්මාණය විය.
පේරු හි උසම කඳු මුදුන සහ ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය වන හුවාස්කරන් හි හිමෙන් වැසී ඇති කඳු මුදුන මීටර් 6,768 ක හා මීටර් 6,263 උසකට ළඟා වේ. ග්ලැසියරවල නටබුන් ල්ලන්ගනුකෝ විල් සහ පැරොන් විල වැනි බොහෝ විල් නිර්මාණය කළේය.
ෆෝටලීසා ගඟේ සිට සැන්ටා ගඟ දක්වා ඇන්කාෂ් වෙරළ තීරයේ පැසිෆික් සාගරය විශාල බලපෑමක් ඇති කරයි. පේරු ධාරාව සහ එල් නිනෝ ධාරාව දේශීය ජීවිත සහ කලාපීය ආර්ථිකයන් කෙරෙහි සැලකිය යුතු හා සමහර විට ඛේදජනක බලපෑමක් ඇති කරයි.
සාමාන්යයෙන්, හම්බෝල්ට් ධාරාව ලෙසද හැඳින්වෙන පේරු ධාරාව සීතල වතුර සහ විශාල මාළු සංඛ්යාවක් ගෙන එයි. ඇන්කොවෙටා හි වෙරළබඩ ප්රදේශ සංවර්ධනය වීමත් සමඟ, ඇන්කාෂ් වරායන් සහ ඇළ දොළ වාණිජ ධීවර මධ්යස්ථාන බවට පත්විය. 1950 ගණන්වලදී, චිම්බෝට් බොක්ක ලෝකයේ ඉහළම ධීවර වරාය විය.
කෙසේ වෙතත්, එල් නිනෝ ධාරාව වැනි උතුරේ සිට උණුසුම් ජලය වෙරළට සහ මුහුදට විනාශකාරී වැසි ගෙන එන විට, ඇන්කොවෙටා හි නොගැඹුරු කොටස් අතුරුදහන් වී, ධීවර බලඇණි ශාක අක්රිය කර, ගංගා ගංවතුරෙන් ඉඩම් සහ නගරවලට බරපතල හානි සිදු වේ. පේරු රාජ්යයට බලපාන මෙම මුහුදු ධාරා දෙකෙහි චක්ර අනාවැකි කීම දුෂ්කර ය.
පෑන්-ඇමරිකානු අධිවේගී මාර්ගය දිගේ තවත් උතුරට, වෙරළ ආසන්නයේ මුහුදේ බොහෝ දූපත් සහ දූපත් තිබේ. බොහෝ ඒවා ගුවානෝ මුහුදු පක්ෂීන්ගේ නිවහන වේ. දකුණේ සිට උතුරට, වඩාත් වැදගත් දූපත් අතර ටෝර්ටූගා දූපත (කැස්බෑවා දූපත), ලා වියුඩා දූපත (වැන්දඹු දූපත), ඉස්ලා බ්ලැන්කා (සුදු දූපත) සහ සැන්ටා දූපත (ශුද්ධ දූපත) ඇතුළත් වේ.
පේරුහි වෙරළබඩ කලාපයට බොහෝ අර්ධද්වීප, ඇළ දොළ, උණුසුම් බොක්ක සහ වර්ණවත් වැලි සහිත වෙරළ තීරයන් ඇතුළත් වේ. මාර්ග නොමැතිකම සහ දුෂ්කර භූමි ප්රදේශ නිසා, මේවායින් බොහොමයකට ගොඩබිමින් ප්රවේශ විය නොහැක. වඩාත්ම වැදගත් වෙරළ තීරයන් අතර ග්රෑන්ඩ් බීච්, ලා ග්රැමිටා බීච් සහ ලාස් සලිනාස් බීච් ඇතුළත් වේ.
මෙම වෙරළ තීරයෙන් වැඩි කොටසක් දැවැන්ත වැලි කාන්තාරවල ඒකාකාරී කොටසකි, හම්බෝල්ට් ධාරාවේ බලපෑම නිසා සියලුම පේරු වෙරළබඩ ප්රදේශවල පොදු ලක්ෂණයකි.
මෙම ගංගා අතුරින්, වසර පුරා ජලය ඇති එකම ගංගාව සැන්ටා ගඟයි. එහි මූලාශ්ර වන්නේ කෝඩිලෙරා බ්ලැන්කා හි ග්ලැසියර සහ විල් ය. පේරු වෙරළ තීරයේ බොහෝ ගංගා මෙන් අනෙකුත් ගංගා ද උස්බිම් වැසි හෝ එල් නිනෝවේ දියුණුව මත පදනම්ව කඩින් කඩ ගලා යයි.
යොමු කිරීම්
- Vocabulario comparativo quechua ecuatoriano – quechua ancashino – castellano – English සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2016-03-04 at the Wayback Machine (pdf)
- "Reseña histórica" සංරක්ෂණය කළ පිටපත අගෝස්තු 11, 2007 at the Wayback Machine Peru Ministry of Education, retrieved August 7, 2007
- "El Niño: Una Revisión Bibliográfica" සංරක්ෂණය කළ පිටපත ජූලි 2, 2007 at the Wayback Machine Villalobos, Roberto Flores and Alberto, José Retana, retrieved on August 7, 200.
විකිපීඩියා, විකි, විශ්වකෝෂය, පොත, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවීම, නොමිලේ බාගත කිරීම, ආන්කාශ් දෙපාර්තමේන්තුව, පේරු පිළිබඳ තොරතුරු, ආන්කාශ් දෙපාර්තමේන්තුව, පේරු යනු කුමක්ද? ආන්කාශ් දෙපාර්තමේන්තුව, පේරු යනු කුමක් දර්ශනය කරන්නේ?