ඇරිසෝනා යනු එක්සත් ජනපදයේ නිරිතදිග කලාපයේ පිහිටි ප්රාන්තයකි . එය බටහිර එක්සත් ජනපදයේ ෆෝ කෝනර්ස් කලාපය කොලරාඩෝ, නිව් මෙක්සිකෝව සහ උටා සමඟ බෙදා ගනී. එය වයඹ දෙසින් නෙවාඩා සහ බටහිරින් කැලිෆෝනියාවට මායිම් වන අතර, දකුණින් සහ නිරිත දෙසින් මෙක්සිකානු ප්රාන්ත වන සොනෝරා සහ බජා කැලිෆෝනියා සමඟ ජාත්යන්තර දේශසීමාවක් බෙදා ගනී. එහි අගනුවර සහ විශාලතම නගරය ෆීනික්ස් වන අතර එය එක්සත් ජනපදයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්ය අගනුවර වන අතර 5 වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත නගරය වේ .
ඇරිසෝනා යනු ප්රදේශය අනුව 6 වන විශාලතම රාජ්යය වන අතර ප්රාන්ත 50 න් 14 වන වැඩිම ජනගහනය සහිත රාජ්යය වේ. එය 1912 පෙබරවාරි 14 වන දින රාජ්යත්වය අත්කර ගනිමින්, සංගමයට ඇතුළත් වූ 48 වන රාජ්යය සහ යාබද රාජ්යයන්ගෙන් අවසාන රාජ්යය වේ. ඓතිහාසික වශයෙන් නිව් ස්පාඤ්ඤයේ ඇල්ටා කැලිෆෝනියා සහ නියුවෝ මෙක්සිකෝ ප්රදේශයේ කොටසක් වූ එය 1821 දී ස්වාධීන මෙක්සිකෝවේ කොටසක් බවට පත්විය. මෙක්සිකානු-ඇමරිකානු යුද්ධයෙන් පරාජයට පත්වීමෙන් පසු, මෙක්සිකෝව 1848 දී මෙම භූමියෙන් වැඩි කොටසක් එක්සත් ජනපදයට පවරා දුන් අතර, එම ප්රදේශය නිව් මෙක්සිකෝ ප්රදේශයේ කොටසක් බවට පත්විය. ප්රාන්තයේ දකුණු කෙළවර කොටස 1853 දී ගැඩ්ස්ඩන් මිලදී ගැනීම හරහා අත්පත් කර ගන්නා ලදී.
දකුණු ඇරිසෝනා එහි කාන්තාර දේශගුණය සඳහා ප්රසිද්ධය, අතිශයින් උණුසුම් ගිම්හාන සහ මෘදු ශීත සෘතු ඇත. උතුරු ඇරිසෝනාවේ පයින්, ඩග්ලස් ෆර් සහ ස්පෘස් ගස් වනාන්තර; කොලරාඩෝ සානුව ; කඳු වැටි ( සැන් ෆ්රැන්සිස්කෝ කඳු වැනි); මෙන්ම විශාල, ගැඹුරු කැනියන්, වඩාත් මධ්යස්ථ ගිම්හාන උෂ්ණත්වයන් සහ සැලකිය යුතු ශීත හිම පතනයන් දක්නට ලැබේ. ෆ්ලැග්ස්ටාෆ්, සන්රයිස් සහ ටක්සන් යන ප්රදේශවල ස්කී රිසෝට් තිබේ. ලොව ස්වාභාවික පුදුම හතෙන් එකක් වන ජාත්යන්තරව ප්රසිද්ධ ග්රෑන්ඩ් කැනියන් ජාතික වනෝද්යානයට අමතරව, ජාතික වනාන්තර, ජාතික උද්යාන සහ ජාතික ස්මාරක කිහිපයක් ද ඇත.
ඇරිසෝනා යනු විවිධාකාර ජනගහනයකට නිවහනකි. ප්රාන්තයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ සමන්විත වන්නේ ෆෙඩරල් ලෙස පිළිගත් ස්වදේශික ඇමරිකානු ගෝත්ර 27 ක නිවහන ලෙස සේවය කරන ඉන්දියානු රක්ෂිතයන්ගෙන් වන අතර, ප්රාන්තයේ සහ රටේ විශාලතම වන නවාජෝ ජාතිය ද ඇතුළුව, පුරවැසියන් 300,000 කට වඩා සිටිති. 1980 ගණන්වල සිට, මෙක්සිකෝවෙන් සහ මධ්යම ඇමරිකාවෙන් සංක්රමණය වීම හේතුවෙන් හිස්පැනික්වරුන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස වර්ධනය වී තිබේ. ජනගහනයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් රෝමානු කතෝලික පල්ලියේ සහ පසු කාලීන සාන්තුවරයන්ගේ ජේසුස් ක්රිස්තුස් වහන්සේගේ පල්ලියේ අනුගාමිකයන් වේ. අභ්යන්තර සංක්රමණය හේතුවෙන් 1950 ගණන්වල සිට ඇරිසෝනාහි ජනගහනය සහ ආර්ථිකය නාටකාකාර ලෙස වර්ධනය වී ඇති අතර, ප්රාන්තය දැන් හිරු තීරයේ ප්රධාන මධ්යස්ථානයකි. ෆීනික්ස් සහ ටක්සන් වැනි නගර විශාල, පුළුල් තදාසන්න ප්රදේශ සංවර්ධනය කර ඇත. PetSmart සහ Circle K වැනි බොහෝ විශාල සමාගම් ප්රාන්තයේ මූලස්ථානය ඇති අතර, ඇරිසෝනා විශ්ව විද්යාලය, ඇරිසෝනා ප්රාන්ත විශ්ව විද්යාලය සහ උතුරු ඇරිසෝනා විශ්ව විද්යාලය ඇතුළු ප්රධාන විශ්ව විද්යාල ඇරිසෝනා හි පිහිටා ඇත. බැරී ගෝල්ඩ්වෝටර් සහ ජෝන් මැකේන් වැනි ගතානුගතික දේශපාලනඥයන්ගේ ඉතිහාසයක් සඳහා මෙම ප්රාන්තය ප්රසිද්ධය, නමුත් මෑත වසරවලදී එය පැද්දෙන රාජ්යයක් බවට පත්ව ඇත.
සටහන්
- i/ˌærɪˈzoʊnə/ ARR-iz-OH-nə; Navajo: Hoozdo Hahoodzo [hoː˥z̥to˩ ha˩hoː˩tso˩];O'odham: Alĭ ṣonak [ˈaɭi̥ ˈʂɔnak]
යොමු කිරීම්
- "Arizona in Navajo". Glosbe. February 20, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්රවේශය November 6, 2020.
- උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;oodනමැති ආශ්රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - "All about Arizona". Sheppard Software. November 20, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය September 21, 2010.
- "Federally Recognized Tribes in Arizona". Arizona State Museum. September 26, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්රවේශය September 26, 2021.
- "The 50 biggest companies in Arizona". AZBigMedia. December 8, 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්රවේශය 24 January 2021.
විකිපීඩියා, විකි, විශ්වකෝෂය, පොත, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවීම, නොමිලේ බාගත කිරීම, ඇරිසෝනා පිළිබඳ තොරතුරු, ඇරිසෝනා යනු කුමක්ද? ඇරිසෝනා යනු කුමක් දර්ශනය කරන්නේ?