යේරවාන්, ආර්මේනියාව

මුල් පිටුව | යේරවාන්, ආර්මේනියාව

යෙරෙවන් (එරා :/ˌjɛrəˈvæn/ YERR-ə-VAN, එජ :/ʔˈvɑːn/, --VAHN; ආර්මේනියානු: Երևան[jɛɾɛˈvɑn] ; සමහර විට අක්ෂර වින්‍යාසය Erevan) යනු ආර්මේනියාවේ අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන අතර ලෝකයේ අඛණ්ඩව ජනාවාස වූ පැරණිතම නගරවලින් එකකි. හ්රාස්ඩාන් ගඟ දිගේ පිහිටා ඇති යෙරෙවන් රටේ පරිපාලන, සංස්කෘතික සහ කාර්මික මධ්‍යස්ථානය මෙන්ම එහි ප්‍රාථමික නගරය ද වේ. එය 1918 සිට අගනුවර වන අතර එය ආර්මේනියාවේ ඉතිහාසයේ දහහතරවන අගනුවර වන අතර අරරත් තැනිතලාවේ හෝ ඒ අවට පිහිටා ඇති හත්වන අගනුවර වේ. මෙම නගරය ආර්මේනියානු අපෝස්තලික පල්ලියේ විශාලතම රදගුරු පදවිය සහ ලෝකයේ පැරණිතම රදගුරු පදවියක් වන අරරේටියානු පොන්ටිෆිකල් රදගුරු පදවියේ ආසනය ලෙසද සේවය කරයි.

යේරවාන්
Երևան
රටේ අගනුවර
ධජය
Seal
යේරවාන්
Show map of Armenia
යේරවාන්
Show map of Europe
Location of Yerevan in Armenia
ඛණ්ඩාංක: 40°10′53″N 44°30′52″E / 40.18139°N 44.51444°E / 40.18139; 44.51444
Country ආර්මේනියාව
Settled (Shengavit)ආ. 3300 BC
Founded as Erebuni by Argishti I of Urartu782 BC
City status by Alexander II1 October 1879
Capital of Armenia19 July 1918 (de facto)
Administrative Districts12
ආණ්ඩුව / පරිපාලනය
 • අධිකරණ වර්ගයMayor–Council
 • ඉහළම අධිකරණයCity Council
 • MayorTigran Avinyan
සරිය
 • රටේ අගනුවර223 කිමී2 (86 සතරැස් සැත)
වැඩිම උස1,390 මී (4,560 අඩි)
අඩුම උස865 මී (2,838 අඩි)
ජනගහණය(2022 census)
 • රටේ අගනුවර1,086,677
 • ඝණත්වයBad rounding here4,900/කිමී2 (Bad rounding here13,000/වර්ග සැත)
 • පුරවර(2001 estimate)1,420,000
ජනනාමය(න්)Yerevantsi(s), Yerevanite(s)
GDP (Nominal, 2017)
 • Capital city֏ 3,032 billion
(US$ 6.3 billion) · 1st
 • Per capita֏ 2,816,433
(US$ 5,800) · 1st
වේලා කලාපAMT (UTC+04:00)
දුරකථන කේතය(න්)+374 10
International airportZvartnots International Airport
HDI (2022)0.821
very high · 1st
වෙබ් අඩවියyerevan.am/

යෙරෙවන් හි ඉතිහාසය ක්‍රි.පූ. 8 වන සියවස දක්වා දිව යයි, ක්‍රි.පූ. 782 දී උරාර්ටුහි පළමුවන අර්ගිෂ්ටි රජු විසින් අරරත් තැනිතලාවේ බටහිර අන්තයේ එරෙබුනි බලකොටුව ආරම්භ කිරීමත් සමඟ. එරෙබුනි "විශිෂ්ට පරිපාලන හා ආගමික මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස, සම්පූර්ණයෙන්ම රාජකීය අගනුවරක් ලෙස නිර්මාණය කරන ලදී." පුරාණ ආර්මේනියානු රාජධානියේ අගභාගය වන විට, නව අගනගර පිහිටුවන ලද අතර යෙරෙවන් වැදගත්කමින් අඩු විය. සෆාවිඩ් අධිරාජ්‍යය විසින් ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ආර්මේනියානුවන් ඉරානයට බලහත්කාරයෙන් පිටුවහල් කරන ලද 1603-05 මහා සර්ගුන් විසින් නගරය බොහෝ දුරට ජනාකීර්ණ කරන ලදී. 1679 දී, භූමිකම්පාවකින් නගරය බොහෝ දුරට විනාශ වූ අතර, පසුව කුඩා පරිමාණයෙන් නැවත ගොඩනඟන ලදී. 1828 දී, යෙරෙවන් රුසියානු අධිරාජ්‍යයේ කොටසක් බවට පත් වූ අතර, එමඟින් 17 වන සියවසේදී බලහත්කාරයෙන් නැවත පදිංචි කරන ලද ආර්මේනියානුවන් නැවත මෙරටට ගෙන්වා ගැනීමට හේතු විය. පළමුවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු, ඔටෝමාන් අධිරාජ්‍යයේ ආර්මේනියානු ජන සංහාරයෙන් දිවි ගලවා ගත් දහස් ගණනක් එම ප්‍රදේශයට පැමිණීමත් සමඟ යෙරෙවන් පළමු ආර්මේනියානු ජනරජයේ අගනුවර බවට පත්විය. ආර්මේනියාව සෝවියට් සංගමයේ කොටසක්ව සිටියදී 20 වන සියවසේදී නගරය වේගයෙන් ව්‍යාප්ත විය. දශක කිහිපයකින්, යෙරෙවන් රුසියානු අධිරාජ්‍යය තුළ පළාත් නගරයක සිට ආර්මේනියාවේ ප්‍රධාන සංස්කෘතික, කලාත්මක සහ කාර්මික මධ්‍යස්ථානය බවට පරිවර්තනය වූ අතර ජාතික රජයේ ආසනය බවට පත්විය.

ආර්මේනියානු ආර්ථිකයේ වර්ධනයත් සමඟ, යෙරෙවන් විශාල පරිවර්තනයකට භාජනය වී ඇත. 2000 දශකයේ මුල් භාගයේ සිට නගරය පුරා බොහෝ ඉදිකිරීම් සිදු කර ඇති අතර, සෝවියට් සමයේ දුර්ලභ වූ අවන්හල්, සාප්පු සහ වීදි කැෆේ වැනි සිල්ලර වෙළඳසැල් වැඩි වී ඇත. 2011 වන විට[update] , යෙරෙවන් හි ජනගහනය 1,060,138 ක් වූ අතර එය ආර්මේනියාවේ මුළු ජනගහනයෙන් 35% කට වඩා වැඩිය. 2022 වන විට ජනගහනය තවදුරටත් 1,086,677 දක්වා වැඩි විය. යුනෙස්කෝව විසින් යෙරෙවන් 2012 ලෝක පොත් අගනුවර ලෙස නම් කරන ලදී. යෙරෙවන් යුරෝ නගරවල සහකාර සාමාජිකයෙකි.

යෙරෙවන් හි කැපී පෙනෙන සන්ධිස්ථාන අතරින්, එරෙබුනි බලකොටුව නගරයේ උපන් ස්ථානය ලෙස සැලකේ, කටෝගිකේ ට්සිරනාවෝර් පල්ලිය යෙරෙවන් හි ඉතිරිව ඇති පැරණිතම පල්ලිය වන අතර ශාන්ත ග්‍රෙගරි ආසන දෙව්මැදුර ලොව විශාලතම ආර්මේනියානු ආසන දෙව්මැදුර වේ. සිට්සර්නාකබර්ඩ් යනු ආර්මේනියානු ජන සංහාරයේ වින්දිතයින් සඳහා වන නිල අනුස්මරණයයි. නගරය ඔපෙරා හවුස්, රඟහල, කෞතුකාගාර, පුස්තකාල සහ අනෙකුත් සංස්කෘතික ආයතන කිහිපයකට නිවහන වේ. යෙරෙවන් ඔපෙරා රඟහල ආර්මේනියානු අගනුවර ප්‍රධාන දර්ශන ශාලාව වන අතර, ආර්මේනියාවේ ජාතික ගැලරිය ආර්මේනියාවේ විශාලතම කලා කෞතුකාගාරය වන අතර ආර්මේනියාවේ ඉතිහාස කෞතුකාගාරය සමඟ ගොඩනැගිල්ලක් බෙදා ගනී, සහ මැටෙනඩරන් හි ලොව විශාලතම පුරාණ පොත් සහ අත්පිටපත් තැන්පතු වලින් එකක් අඩංගු වේ.

යොමු කිරීම්

  1. Smith, Adam T. (2012). ""Yerevan, My Ancient Erebuni"". In Hartley, Charles W.; Yazicioğlu, G. Bike; Smith, Adam T. (eds.). The Archaeology of Power and Politics in Eurasia: Regimes and Revolutions. Cambridge University Press. p. 59. ISBN 9781107016521. A Stratigraphic History of Yerevan [...] the earliest known built settlement in the area is the Early Bronze Age site of Shengavit...
  2. Simonyan, Hakob (13 December 2018). "Շենգավիթ՝ Երևանի հնագույն քաղաքատեղին [Shengavit: Yerevan's Most Ancient Settlement]". yhm.am (ආර්මේනියානු බසින්). Yerevan History Museum. 29 November 2020 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. ... ավելի քան 1200 տարի (Ք. ա. 3300-2100 թթ.) Շենգավիթի անընդմեջ բնակեցմանը [...] Շենգավիթ քաղաքատեղիի շերտերից վերցված փայտածխի՝ ռադիոածխածնային տարրալուծման մեթոդով ստացվող ամենավաղ տարիքը Ք. ա. 3300 թվականն է:
  3. Sarukhanyan, Petros (21 September 2011). Շնորհավո՛ր տոնդ, Երեւան դարձած իմ Էրեբունի. Hayastani Hanrapetutyun (ආර්මේනියානු බසින්). Archived from the original on 20 July 2019. සම්ප්‍රවේශය 1 February 2014. Պատմական իրադարձությունների բերումով Երեւանին ուշ է հաջողվել քաղաք դառնալ։ Այդ կարգավիճակը նրան տրվել է 1879 թվականին, Ալեքսանդր Երկրորդ ցարի հոկտեմբերի 1—ի հրամանով։{{cite news}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)()
  4. "Երևան [Yerevan]". Encyclopedia of Armenian History (ආර්මේනියානු බසින්). Institute for Armenian Studies of Yerevan State University. Archived from the original on 5 April 2021. සම්ප්‍රවේශය 5 April 2021. 1870 թ. սահմանված քաղաքային կանոնադրության համաձայն, որը Երևանում կիրառության մեջ է մտել 1879 թ. հոկտեմբերի 1-ից, ստեղծվել են քաղաքային խորհուրդ (դումա), վարչություն և տեղական ինքնակառավարման այլ մարմիններ:{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  5. Hovannisian, Richard (1971). The Republic of Armenia: The First Year, 1918–1919. University of California Press. p. 41. ISBN 9780520018051. On July 19 the Armenian cabinet and National Council were greeted at the outskirts of Erevan by Aram, Dro, and General Nazarbekian. Together the entourage rode into the nation's capital.
  6. National Academy of Sciences of Armenia (2012). "Երևան [Yerevan]". In Ayvazyan, Hovhannes (ed.). Հայաստան Հանրագիտարան [Armenia Encyclopedia] (ආර්මේනියානු බසින්). Yerevan: Armenian Encyclopedia Publishing. p. 809. 1918-ի հուլիսին Երևան է տեղափոխվել նույն թվականի մայիսի 28-ին Թիֆլիսում հռչակված Հայաստանի Հանրապետության Կառավարությունը։ Երևանը դարձել է Հայաստանի առաջին հանրապետության մայրաքաղաքը։
  7. "The Main Results of RA Census 2022, trilingual / Armenian Statistical Service of Republic of Armenia". www.armstat.am. සම්ප්‍රවේශය 2024-10-17.
  8. Bell, Imogen, ed. (2000). "Armenia". Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003 (3rd ed.). London: Taylor & Francis. p. 84. ISBN 9781857431377.
  9. Hartley, Charles W.; Yazicioğlu, G. Bike; Smith, Adam T., eds. (2012). The Archaeology of Power and Politics in Eurasia: Regimes and Revolutions. Cambridge: Cambridge University Press. p. 72. ISBN 9781107016521. ...of even the most modern Yerevantsi.
  10. Ishkhanian, Armine (2005). Atabaki, Touraj; Mehendale, Sanjyot (eds.). Central Asia and the Caucasus: Transnationalism and Diaspora. New York: Routledge. p. 122. ISBN 9781134319947. ...Yerevantsis (residents of Yerevan)...
  11. Connelly, Andrew (13 April 2015). "Syria conflict: A century after the 'genocide', Armenians flee war and return to land of their ancestors". The Independent. 15 September 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 September 2018. ...cafés as Yerevanites have taken to smoking nargile water pipes.
  12. Azadian, Edmond Y. (4 December 2014). "Armenian Politics in Yerevan Taxicabs". Armenian Mirror-Spectator. 15 September 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 September 2018. Most of Yerevanites are enjoying better living conditions....
  13. Համախառն ներքին արդյունքն (ՀՆԱ) ըստ ՀՀ մարզերի եւ Երեւան քաղաքի 2015-2017թթ, https://armstat.am/file/article/sv_08_19a_112.pdf 
  14. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2018-09-13.
  15. Billock, Jennifer (28 December 2016). "How Ancient Volcanoes Created Armenia's Pink City". Smithsonian. 3 January 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 January 2017.
  16. Hovasapyan, Zara (1 August 2012). "When in Armenia, Go Where the Armenians Go". Armenian National Committee of America. 28 October 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2014. Made of local pink tufa stones, it gives Yerevan the nickname of "the Pink City.
  17. Dunn, Ashley (21 February 1988). "Pink Rock Comes as Gift From Homeland in Answer to Armenian College's Dreams". Los Angeles Times. 16 December 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2014. To Armenians, though, the stone is unique. They often refer to Yerevan, the capital of their homeland, as "Vartakouyn Kaghak," or the "Pink City" because of the extensive use of the stone, which can vary from pink to a light purple.
  19. "Տուֆ [Tuff]". encyclopedia.am (ආර්මේනියානු බසින්). 15 July 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2014. Երևանն անվանում են վարդագույն քաղաք, որովհետև մեր մայրաքաղաքը կառուցապատված է վարդագույն գեղեցիկ տուֆե շենքերով:
  20. "Old Yerevan". yerevan.am. Yerevan Municipality. 28 October 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2014. Since this construction material gave a unique vividness and specific tint to the city, Yerevan was called "Rosy city".
  21. "the Maison des étudiants arméniens". Cité internationale universitaire de Paris. ...built a new "Mother-City", Yerevan, to make it the capital of Armenia.
  22. Shagoyan, Gayane (2011). "The Second City as the First City". Urban Spaces After Socialism: Ethnographies of Public Places in Eurasian Cities. Campus Verlag. p. 69. ISBN 9783593393841. When curfew was declared in Yerevan in 1988, it was announced at the rally held in Leninakan that the center of the Karabakh Movement would be moving from the capital (Mother City in Armenian) to the Father City.
  23. Manougian, Harout (September 14, 2021). "2021 Municipal Elections in Gyumri and Other Cities". EVN Report. The translation of 'capital city' in Armenian is literally 'mother city'. It is a common refrain that while Yerevan is Armenia's mother city...
  24. "Քաղաքամայր Երևանը տոնում է 2800-ամյա հոբելյանը. «Էրեբունի-Երևան» տոնակատարությունները մեկնարկում են մարաթոնով" (ආර්මේනියානු බසින්). Armenpress. 21 October 2018.
  25. සැකිල්ල:Cite The Population of Soviet Armenia
  26. Lua දෝෂය in Module:Citation/CS1/Utilities at line 82: bad argument #1 to 'message.newRawMessage' (string expected, got nil).
  27. "Ես քեզ սիրում եմ",- այս խոսքերը ասում եմ քեզ, ի'մ Էրևան, արժեր հասնել աշխարհի ծերը, որ էս բառերը հասկանամ...». panorama.am (ආර්මේනියානු බසින්). 21 September 2011. 18 October 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 January 2016.
  28. Bournoutian 2006, පිටු අංකය: 12.
  29. "Qahana.am". Qahana.am. 16 October 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 January 2021.
  30. Katsenelinboĭgen, Aron (1990). The Soviet Union: Empire, Nation and Systems. New Brunswick: Transaction Publishers. p. 143. ISBN 0-88738-332-7.
  31. R. D. Barnett (1982). "Urartu". In John Boardman; I. E. S. Edwards; N. G. L. Hammond; E. Sollberger (eds.). The Cambridge Ancient History, Vol. 3, Part 1: The Prehistory of the Balkans, the Aegean World, Tenth to Eighth Centuries BC (2nd ed.). Cambridge University Press. p. 346. ISBN 978-0521224963.
  32. Hovannisian, Richard G. (1971). The Republic of Armenia: The First Year, 1918–1919, Vol. I. Berkeley: University of California Press. pp. 126–127. ISBN 0-520-01984-9.
  33. "Yerevan named World Book Capital 2012 by UN cultural agency". UN News. 6 July 2010. 6 February 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 January 2021.
  34. "Members List". eurocities.eu. 6 June 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 8 January 2015.


උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: "lower-alpha" නම් කණ්ඩායම සඳහා <ref> ටැග පැවතුණත්, ඊට අදාළ <references group="lower-alpha"/> ටැග සොයාගත නොහැකි විය.

විකිපීඩියා, විකි, විශ්වකෝෂය, පොත, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවීම, නොමිලේ බාගත කිරීම, යේරවාන්, ආර්මේනියාව පිළිබඳ තොරතුරු, යේරවාන්, ආර්මේනියාව යනු කුමක්ද? යේරවාන්, ආර්මේනියාව යනු කුමක් දර්ශනය කරන්නේ?

මුල් පිටුව | ඉහළට යාම
© 2025 www.dl1.si-lk.nina.az — සියලු හිමිකම් සුරකින ලදී.