උතුරු අර්ධගෝලය

උතුරු අර්ධගෝලය යනු භූමධ්‍යරේඛාව මතට උඩ පිහිටි පෘථිවියේ අර්ධ කොටසයි. මෙම අර්ධගෝලය තුළ පෘථිවියේ භූභාගයේ බොහෝ කොටස සහ විශාල ජනගහනය ජීවත් වේ.

භූගෝලීය විස්තර

• උතුරු අර්ධගෝලයේ සීමාව පෘථිවිය වටා ගමන් කරන භූමධ්‍යරේඛාව මඟින් නිරූපණය කරයි.
• මෙහි සීමාව උතුරට උතුරු ධෘවය දක්වා විහිදී ඇත.
• ලෝකයේ මහාද්වීප 7 න් 5 ක් (ආසියාව, යුරෝපය, උතුරු ඇමෙරිකාව, ආප්‍රිකාවේ විශාල කොටස, දකුණු ඇමෙරිකාවේ කොටසක්) මෙහි අයත්ය.

ජනගහනය

• ලෝක ජනගහනයේ සම්පූර්ණයෙන්ම **90%කට අධික පිරිසක්** උතුරු අර්ධගෝලය තුළ ජීවත් වේ.
• විශේෂයෙන්ම ආසියාව, යුරෝපය සහ උතුරු ඇමෙරිකාව ජනගහනය අතිශය ඝනව පිහිටා ඇති කලාපයන් වේ.

කාලගුණය

• උතුරු අර්ධගෝලයෙහි කාලගුණය උතුරු ධෘවය සිට භූමධ්‍යරේඛාව දක්වා විවිධත්වයෙන් යුක්තය.
• උතුරු අර්ධගෝලයේ ග්‍රීෂ්ම සෘතුව (ජූනි සිට සැප්තැම්බර්) දකුණු අර්ධගෝලයේ ශීත සෘතුවට ගැලපේ.
• තද උණුසුම් කලාප, උෂ්ණමාන කලාප සහ ඝනීභූත මිනුම් කලාප මෙහි ඇති අතර, කාලගුණ විශාල වශයෙන් විවිධ වේ.

විශේෂ ලක්ෂණ

• උතුරු තාරකා ගෝලය මේ අර්ධගෝලයෙන් දැකිය හැක.
• උතුරු අර්ධගෝලයේ නිවෙස්කරුවන්ට පෝලාරිස් නමින් හැඳින්වෙන **උතුරු තරු** පෙනේ.
• දකුණු අර්ධගෝලය සමඟ සසඳන විට, ගෝලීය ග්‍රහ චලන සහ කොරියොලිස් බලය වෙනස්කම් දැක්විය හැක.

අර්ධගෝලයට අයත් මහාද්වීප

• ආසියාව (සම්පූර්ණයෙන්ම)
• යුරෝපය (සම්පූර්ණයෙන්ම)
• උතුරු ඇමෙරිකාව (සම්පූර්ණයෙන්ම)
• ආප්‍රිකාව (70% කට අධික කොටස)
• දකුණු ඇමෙරිකාව (ඉක්මනින් 10% පමණ)

තවත් බලන්න

• දකුණු අර්ධගෝලය
• භූමධ්‍යරේඛාව
• උතුරු ධෘවය
• පෘථිවි ගෝලය

සටහන්