ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත්

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් (කෙටියෙන් TCI;/ˈtɜːrks/ and /ˈkeɪkəs,_ʔkoʊs,_ʔkɒs/) යනු අත්ලාන්තික් සාගරයේ සහ උතුරු බටහිර ඉන්දීය කොදෙව්හි ලුකායන් දූපත් සමූහයේ නිවර්තන දූපත් කණ්ඩායම් දෙකක් වන විශාල කයිකෝස් දූපත් සහ කුඩා ටර්ක්ස් දූපත් වලින් සමන්විත බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශයකි. ඒවා ප්‍රධාන වශයෙන් සංචාරක ව්‍යාපාරය සඳහා සහ අක්වෙරළ මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස ප්‍රසිද්ධය. 2023 දී පදිංචි ජනගහනය 59,367 ක් ලෙස ද වර්ල්ඩ් ෆැක්ට්බුක් විසින් ඇස්තමේන්තු කර ඇති අතර එය ජනගහනය අනුව බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශවලින් තුන්වන විශාලතම ස්ථානය බවට පත් කරයි. කෙසේ වෙතත්, 2022 දී සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇස්තමේන්තුවකට අනුව, ජනගහනය 47,720 කි.

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත්
බ්‍රිතාන්‍ය විදේශ භූමි ප්‍රදේශය
ධජය ලාංඡනය
නිල ගීය: "God Save the King"
ජාතික ගීතය: "This Land of Ours"
ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත්  (circled in red) හි පිහිටීම
ස්වෛරී රාජ්‍යය	United Kingdom
පැරිස් ගිවිසුම	1783 සැප්තැම්බර් 3
සම්මේලනය	1958 ජනවාරි 3
වෙනම ජනපදයක්	1962 මැයි 31
අගනුවර	කොක්බර්න් නගරය
විශාලතම city	ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස්
නිල භාෂා	ඉංග්‍රීසි භාෂාව
Ethnic groups	88% අප්‍රිකානු-කැරිබියානු 8% යුරෝ-කැරිබියානු 4% මිශ්‍ර හෝ ඉන්දු-කැරිබියානුවන්
ජන අන්වර්ථ නම්	ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වැසියා, ටර්ක්ස් දූපත් වැසියා, කයිකෝස් දූපත් වැසියා
රජය	ව්‍යවස්ථාමය රාජාණ්ඩුව යටතේ යැපෙන ප්‍රදේශය
• රාජාණ්ඩුව	චාල්ස් III
• ආණ්ඩුකාර	ඩිලීනි ඩැනියෙල්-සෙල්වරත්නම්
• නියෝජ්‍ය ආණ්ඩුකාර	ආන්යා විලියම්ස්
• ප්‍රිමියර්	වොෂින්ටන් මිසික්
ව්‍යවස්ථාදායකය	පාර්ලිමේන්තුව
එක්සත් රාජධානියේ රජය
• යුරෝපය, උතුරු ඇමරිකාව සහ විදේශීය ප්‍රදේශ සඳහා රාජ්‍ය අමාත්‍ය	ස්ටීවන් ඩෝටි
භූමි ප්‍රදේශය
• මුළු	948 km^2 (366 sq mi)
• ජලය (%)	නොසැලකිය හැකි
ඉහළම උන්නතාංශය	48 m (157 ft)
ජනගහනය
• 2023 estimate	49,309 (215 වෙනි)
• 2012 සංගණනය	31,458
• ඝනත්වය	121.7/sq mi (47.0/km^2)
GDP (nominal)	2020 estimate
• Total	ඇ.ඩො. 924,583,000
මුදල්	එක්සත් ජනපද ඩොලරය (US$) (USD)
වේලා කලාපය	UTC−05:00 (නැගෙනහිර වේලා කලාපය)
• Summer (DST)	UTC−04:00 (නැගෙනහිර වේලා කලාපය)
Date format	දිදි/මාමා/වවවව
රිය පැදවීමේ පැත්ත	වම
ඇමතුම් කේතය	+1-649
එක්සත් රාජධානියේ තැපැල් කේතය	TKCA 1ZZ
ISO 3166 කේතය	TC
අන්තර්ජාල TLD	.tc
වෙබ් අඩවිය	gov.tc

දූපත් පිහිටා ඇත්තේ බහමාස් දූපත් දාමයේ මායාගුවානා හි ගිනිකොන දෙසින් සහ හිස්පැනියෝලා දූපතට (හයිටි සහ ඩොමිනිකන් ජනරජය) උතුරින් ය. 1766 සිට අගනුවර වන කොක්බර්න් නගරය, මියාමි සිට නැගෙනහිර-ගිනිකොන දෙසින් කිලෝමීටර් 1,042 ක් පමණ දුරින් ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හි පිහිටා ඇත. ඔවුන්ගේ මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් 430 (වර්ග සැතපුම් 170) කි.

සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ ටයිනෝ ජනයා විසින් දූපත් ජනාවාස කර ඇත. යුරෝපීයයන් විසින් ඒවා මුලින්ම දුටුවේ 1512 දීය. පසුකාලීන සියවස් වලදී, යුරෝපීය බලවතුන් කිහිප දෙනෙකු විසින් ඒවාට හිමිකම් කියන ලද අතර, අවසානයේ බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යය පාලනය ලබා ගත්තේය. වසර ගණනාවක් තිස්සේ ඒවා බර්මියුඩාව, බහමාස් සහ ජැමෙයිකාව හරහා වක්‍රව පාලනය විය. 1973 දී බහමාස් නිදහස ලැබූ විට, දූපත් වලට තමන්ගේම ආණ්ඩුකාරවරයෙකු ලැබුණු අතර, එතැන් සිට ස්වාධීන භූමියක් ලෙස පවතී.

නිරුක්තිය

කයිකෝ[ස්] යන නම පැමිණ ඇත්තේ 'දූපත් මාලාව' යන අර්ථය ඇති ලුකායන් කායා හිකෝ යන වචනයෙනි. ටර්ක්ස් දූපත් නම් කර ඇත්තේ තුර්කි ජාතිකයන්ගේ තොප්පිය වන මෙලොකැක්ටස් ඉන්ටර්ටස් අනුව ය. එහි රතු සෙෆලියම් ඔටෝමාන් අධිරාජ්‍යයේ අග භාගයේ තුර්කි ජාතිකයන් විසින් පැළඳ සිටි ෆෙස් තොප්පියට සමාන වේ.

ඉතිහාසය

පූර්ව යටත් විජිත යුගය

දූපත් වල මුල්ම වැසියන් වූයේ අරවාකන් භාෂාව කතා කරන ටයිනෝ ජනතාව වන අතර, ඔවුන් බොහෝ විට ක්‍රි.ව. 500 සිට 800 දක්වා කාලය තුළ හිස්පැනියෝලා සිට තරණය කර ඇති බව පෙනේ.^:18 එම කාලයේදීම කියුබාවේ සිට දකුණු බහමාස් වෙත සංක්‍රමණය වූ ටයිනෝ සමඟ එක්ව, මෙම ජනතාව ලුකායන් ලෙස වර්ධනය විය.^:80–86 1200 දී පමණ, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් හිස්පැනියෝලා සිට සම්භාව්‍ය ටයිනෝස් විසින් නැවත පදිංචි කරන ලදී.

යුරෝපීය ආගමනය

දූපත් දුටු පළමු යුරෝපීයයා කවුරුන්ද යන්න නිශ්චිතවම නොදනී. ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් 1492 දී ඇමරිකාවට යන ගමනේදී දූපත් දුටු බව සමහර මූලාශ්‍රවල සඳහන් වේ. කෙසේ වෙතත්, අනෙකුත් මූලාශ්‍ර පවසන්නේ 1512 දී ස්පාඤ්ඤ ආක්‍රමණික ජුවාන් පොන්ස් ද ලියොන් තුර්කි සහ කයිකෝස් හි පළමු යුරෝපීයයා වීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇති බවයි. කෙසේ වෙතත්, 1512 වන විට ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් හිස්පැනියෝලා හි විශාල වශයෙන් ක්ෂය වූ ස්වදේශික ජනගහනය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම සඳහා එන්කොමියෙන්ඩා ක්‍රමයේ කම්කරුවන් ලෙස ටයිනෝ සහ ලුකායන්වරුන් අල්ලා ගැනීමට පටන් ගත්හ.^{:92–99:159–160, 191} මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සහ ස්වදේශික ජනතාවට ප්‍රතිශක්තියක් නොමැති රෝග හඳුන්වාදීම හේතුවෙන්, දකුණු බහමා දූපත් සහ ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් 1513 පමණ වන විට සම්පූර්ණයෙන්ම ජනශූන්‍ය වූ අතර 17 වන සියවස දක්වා එලෙසම පැවතුනි.^{:34–37:37–39}

යුරෝපීය ජනාවාස

1600 ගණන්වල මැද භාගයේ සිට බර්මියුඩියානු ලුණු එකතු කරන්නන් සෘතුමය වශයෙන් දූපත් නැරඹීමට පටන් ගත් අතර පසුව ඔවුන්ගේ අප්‍රිකානු වහලුන් සමඟ ස්ථිරවම පදිංචි විය. 18 වන සියවස ආරම්භයේදී දශක කිහිපයක් පුරා, දූපත් ජනප්‍රිය මුහුදු කොල්ලකරුවන්ගේ සැඟවුණු ස්ථාන බවට පත්විය. 1783 දී ඇන්ග්ලෝ-ප්‍රංශ යුද්ධයේදී (1778–1783) ප්‍රංශ ජාතිකයන් මෙම දූපත් සමූහය අල්ලා ගත්හ; කෙසේ වෙතත්, පසුව පැරිස් ගිවිසුම (1783) සමඟ එය බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයක් ලෙස තහවුරු විය. ඇමරිකානු නිදහස් යුද්ධයෙන් (1775–1783) පසු, බොහෝ පක්ෂපාතීහු බ්‍රිතාන්‍ය කැරිබියානු යටත් විජිතවලට පලා ගිය අතර, ඔවුන් සමඟ අප්‍රිකානු වහලුන් ද රැගෙන ආහ. ඔවුන් වැදගත් මුදල් බෝගයක් ලෙස කපු සංවර්ධනය කළ නමුත්, ලුණු කර්මාන්තයේ දියුණුව මගින් එය අභිබවා ගිය අතර, අප්‍රිකාවෙන් හෝ අනෙකුත් කැරිබියානු දූපත් වලින් මිලදී ගෙන ප්‍රවාහනය කරන ලද වහලුන් සහ ඔවුන්ගේ පරම්පරාවන් විසින් සිදු කරන ලද ශ්‍රමය, යුරෝපීය පදිංචිකරුවන්ට වඩා ඉක්මනින් වැඩි විය.

1799 දී, තුර්කි ජාතිකයන් සහ කයිකෝස් දූපත් කණ්ඩායම් දෙකම බහමාස් හි කොටසක් ලෙස බ්‍රිතාන්‍යය විසින් ඈඳා ගන්නා ලදී. මුහුදු ලුණු සැකසීම බටහිර ඉන්දීය කොදෙව්වලින් ඉතා වැදගත් අපනයන නිෂ්පාදනයක් ලෙස සංවර්ධනය කරන ලද අතර දහනව වන සියවස දක්වා ප්‍රධාන අපනයන නිෂ්පාදනයක් ලෙස පැවතුනි.

19 වන සියවස

1807 දී බ්‍රිතාන්‍යය වහල් වෙළඳාම තහනම් කළ අතර 1833 දී එහි යටත් විජිතවල වහල්භාවය අහෝසි කළේය. බ්‍රිතාන්‍ය නැව් සමහර විට කැරිබියන් දූපත් වල වහල් වෙළඳුන්ට බාධා කළ අතර, සමහර නැව් මෙම දූපත් වල වෙරළට ඔබ්බෙන් විනාශ විය. 1837 දී, පෘතුගීසි වහල් වෙළෙන්දෙකු වූ එස්පෙරන්සා, විශාල දූපත් වලින් එකක් වන නැගෙනහිර කයිකෝස් අසලදී විනාශ විය. නැව් අනතුරෙන් කාර්ය මණ්ඩලය සහ වහල්භාවයේ සිටි අප්‍රිකානුවන් 220 දෙනෙකු දිවි ගලවා ගත් අතර, දිවි ගලවා ගත් අය නසාවු වෙත ගෙන යාමට පෙර අප්‍රිකානුවන් 18 දෙනෙකු මිය ගියහ. 1833 සිට 1840 දක්වා බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතවාදීන් තුර්කි සහ කයිකෝස් හි පදිංචි කළ නිදහස් කරන ලද අප්‍රිකානුවන් 189 දෙනා අතර මෙම නෞකාවේ අප්‍රිකානුවන් ද සිටින්නට ඇත.^:211

1841 දී, නීති විරෝධී ස්පාඤ්ඤ වහල් නෞකාවක් වන ට්‍රොවෝඩෝර්, නැගෙනහිර කයිකෝස් වෙරළට ඔබ්බෙන් විනාශ විය. 20 දෙනෙකුගෙන් යුත් කාර්ය මණ්ඩලය සහ වහල්භාවයේ සිටි අප්‍රිකානුවන් 192 දෙනා ගිලී යාමෙන් දිවි ගලවා ගත්හ. නිලධාරීන් අප්‍රිකානුවන් නිදහස් කළ අතර ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හි දූපත් හිමිකරුවන්ට වසරක් සඳහා ආධුනිකත්වය ලබා දීමට පුද්ගලයින් 168 දෙනෙකුට කටයුතු කළහ. ඔවුන් ජනපදයේ කුඩා ජනගහනය සියයට හතකින් වැඩි කළහ.^:212 ඉතිරි 24 දෙනා බහමාස් හි නසාවු හි නැවත පදිංචි කරන ලදී. ස්පාඤ්ඤ කාර්ය මණ්ඩලය ද එහි ගෙන යන ලද අතර, කියුබානු කොන්සල්වරයාගේ භාරයට පත් කර නඩු පැවරීම සඳහා කියුබාවට ගෙන යන ලදී. 1878 ලිපියක් "ට්‍රෝවඩෝර් අප්‍රිකානුවන්" සහ ඔවුන්ගේ පරම්පරාව දූපත් වල "කම්කරු ජනගහනයේ" අත්‍යවශ්‍ය කොටසක් ලෙස ලේඛනගත කරයි.^:210 2004 දී, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් ජාතික කෞතුකාගාරයට අනුබද්ධ සමුද්‍ර පුරාවිද්‍යාඥයින් "බ්ලැක් රොක් ෂිප්" ලෙස හැඳින්වෙන සුන්බුන් සොයා ගත් අතර, පසුව කරන ලද පර්යේෂණවලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ ට්‍රෝවඩෝර්ගේ සුන්බුන් විය හැකි බවයි. 2008 නොවැම්බර් මාසයේදී, එක්සත් ජනපද ජාතික සාගර විද්‍යා හා වායුගෝලීය පරිපාලනය විසින් අරමුදල් සපයන ලද සමුද්‍ර පුරාවිද්‍යා ගවේෂණයකින් තහවුරු වූයේ, සුන්බුන් අතර කෞතුක වස්තු ඇති බවයි, ඒවායේ ශෛලිය හා නිෂ්පාදන දිනය ට්‍රොවුඩෝර් සමඟ සම්බන්ධ වේ.

1848 දී, බ්‍රිතාන්‍යය කවුන්සිලයේ සභාපතිවරයෙකු යටතේ තුර්කි ජාතිකයන් සහ කයිකෝස් වෙනම ජනපදයක් ලෙස නම් කළේය. 1873–4 දී, දූපත් ජැමෙයිකා ජනපදයේ කොටසක් බවට පත් කරන ලදී; 1894 දී, ප්‍රධාන යටත් විජිත නිලධාරියා නැවත සකස් කරන ලද කොමසාරිස්වරයා විය. 1917 දී, කැනේඩියානු අගමැති රොබට් බෝර්ඩන් තුර්කි ජාතිකයන් සහ කයිකෝස් කැනඩාවට එක්වන ලෙස යෝජනා කළ නමුත්, මෙම යෝජනාව බ්‍රිතාන්‍ය අගමැති ඩේවිඩ් ලොයිඩ් ජෝර්ජ් විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද අතර දූපත් ජැමෙයිකාවේ යැපීමක් ලෙස පැවතුනි

20 වන සහ 21 වන සියවස්

1959 ජූලි 4 වන දින දූපත් නැවතත් වෙනම යටත් විජිතයක් ලෙස නම් කරන ලද අතර, අවසාන කොමසාරිස්වරයා නැවත සකස් කරන ලද පරිපාලක විය. ජැමෙයිකාවේ ආණ්ඩුකාරවරයා දූපත් වල ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙසද කටයුතු කළේය. 1962 අගෝස්තු මාසයේදී ජැමෙයිකාවට බ්‍රිතාන්‍යයෙන් නිදහස ලබා දුන් විට, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් කිරුළේ යටත් විජිතයක් බවට පත්විය. 1965 සිට, බහමාස් ආණ්ඩුකාරවරයා ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල ආණ්ඩුකාරවරයා වූ අතර දූපත් සඳහා කටයුතු අධීක්ෂණය කළේය.

1973 දී බහමාස් නිදහස ලැබූ විට, තුර්කි ජාතිකයන් සහ කයිකෝස් රාජ්‍යයට තමන්ගේම ආණ්ඩුකාරවරයෙකු ලැබුණි (අවසාන පරිපාලකයා නැවත සකස් කරන ලදී). 1974 දී, කැනේඩියානු නව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂ මන්ත්‍රී මැක්ස් සෝල්ට්ස්මන් ඔහුගේ පුද්ගලික මන්ත්‍රී පනත් කෙටුම්පත වන C-249 හි "කැනඩාව සහ කැරිබියන් තුර්කි ජාතිකයන් සහ කයිකෝස් දූපත් අතර යෝජිත සංගමයකට ගරු කරන පනතක්" යෝජනා කළේය. කැනඩාව තුර්කි ජාතිකයන් සහ කයිකෝස් දූපත් සමඟ සංගමයක් පිහිටුවන ලෙස යෝජනා කළේය; කෙසේ වෙතත්, එය කිසි විටෙකත් ඡන්දයකට ඉදිරිපත් නොවීය. 1976 අගෝස්තු මාසයේ සිට, දූපත් රාජ්‍යයට ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයෙකු (දැන් අගමැති) විසින් නායකත්වය දෙන ඔවුන්ගේම රජයක් තිබුණි, ඔවුන්ගෙන් පළමුවැන්නා වූයේ ජේ. ඒ. ජී. එස්. මැකාර්ට්නි ය. 1980 දශකයේ මුල් භාගයේ නිදහස කරා යන ගමන 1980 දී නිදහසට එරෙහි පක්ෂයක් තේරී පත්වීමෙන් ඇණහිට ඇති අතර එතැන් සිට දූපත් බ්‍රිතාන්‍ය භූමියක් ලෙස පවතී. මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමට රජයේ සම්බන්ධයක් ඇති බවට චෝදනා එල්ල වීමෙන් පසු, 1986 සිට 1988 දක්වා පළාත් පාලන කටයුතු අත්හිටුවන ලද අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ප්‍රධාන අමාත්‍ය නෝමන් සෝන්ඩර්ස් අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදී.^:495–6

2002 දී දූපත් බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශයක් ලෙස නැවත නම් කරන ලද අතර, දූපත් වැසියන්ට සම්පූර්ණ බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවය ලැබුණි. 2006 දී නව ව්‍යවස්ථාවක් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී; කෙසේ වෙතත්, 2009 දී ප්‍රගතිශීලී ජාතික පක්ෂයේ (PNP) අගමැති මයිකල් මිසික් දූෂණ චෝදනා හමුවේ ඉල්ලා අස් වූ අතර, එක්සත් රාජධානිය රජයේ සෘජු පාලනය භාර ගත්තේය.

සෘජු බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයේ මෙම කාලය තුළ, 2010 දී බහමාස් සහ ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල නායකයින් සම්මේලනයක් පිහිටුවීමේ හැකියාව පිළිබඳව සාකච්ඡා කළහ.

2012 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර 2012 නොවැම්බර් මැතිවරණයෙන් පසු රජය පූර්ණ පළාත් පාලන ආයතනයකට නැවත ලබා දෙන ලදී.^:56 PNP හි රූෆස් එවින්ග් නව, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කරන ලද, අගමැති ලෙස තේරී පත් විය.

2016 මැතිවරණයේදී, 2003 දී ඩෙරෙක් හියු ටේලර්ගේ රජය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමෙන් පසු PNP පළමු වරට පරාජයට පත් විය. මහජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරය (PDM) බලයට පත් වූයේ ෂාලීන් කාට්රයිට්-රොබින්සන් අගමැති ලෙසිනි. 2021 මහ මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු PNP නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු ඇය වෙනුවට වොෂින්ටන් මිසික් පත් කරන ලදී.

භූගෝලය සහ පරිසරය

මෙම දූපත් කණ්ඩායම් දෙක උතුරු අත්ලාන්තික් සාගරයේ හිස්පැනියෝලා සිට උතුරින් කිලෝමීටර 160 (සැතපුම් 99) පමණ සහ එක්සත් ජනපදයේ මියාමි සිට කිලෝමීටර 1,000 (සැතපුම් 620) පමණ දුරින්, 21°43′N 71°33′W ඛණ්ඩාංක: 21°43′N 71°33′W හි පිහිටා ඇත. මෙම භූමි ප්‍රදේශය භූගෝලීය වශයෙන් බහමාස් වෙත යාබදව පිහිටා ඇති අතර, දෙකම ලුකායන් දූපත් සමූහයෙන් සමන්විත වේ, නමුත් දේශපාලනික වශයෙන් වෙනම ආයතනයකි. කයිකෝස් දූපත්, ආසන්නතම බහමාස් දූපත් වන මායාගුවානා සහ මහා ඉනගුවා වෙතින් කයිකෝස් මාර්ගය මගින් වෙන් කරනු ලැබේ. ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වලින් ආසන්නතම විදේශීය භූමි ප්‍රමාණය වන්නේ බටහිර කයිකෝස් සිට සැතපුම් 30 (කිලෝමීටර 48) ක් පමණ දුරින් පිහිටි බහමාස් දූපත වන ලිට්ල් ඉනගුවා ය.

ප්‍රධාන දූපත් අට සහ කුඩා දූපත් 22 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වර්ග කිලෝමීටර 616.3 (වර්ග සැතපුම් 238.0) ක මුළු භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් පුළුල් වගුරු බිම් සහ කඩොලාන වගුරු බිම් සහිත පහත්, පැතලි හුණුගල් සහ වෙරළ ඉදිරිපස වර්ග කිලෝමීටර 332 (වර්ග සැතපුම් 128) කින් සමන්විත වේ. දූපත් වල උසම කඳු මුදුන් වන්නේ ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි නිල් කඳු සහ නැගෙනහිර කයිකෝස් හි ෆ්ලෙමින්ගෝ කන්ද වන අතර ඒවා දෙකම මධ්‍යස්ථ මීටර් 48 කි. කාලගුණය සාමාන්‍යයෙන් අව්ව සහිතයි (සාමාන්‍යයෙන් දූපත් වලට සෑම වසරකම දින 350 ක් හිරු එළිය ලැබෙන බව සැලකේ) සහ සාපේක්ෂව වියළි නමුත් නිතර නිතර සුළි කුණාටු වලට ගොදුරු වේ. දූපත් වල ස්වාභාවික මිරිදිය සම්පත් සීමිතය; පෞද්ගලික ජලාශ බීම සඳහා වැසි ජලය රැස් කරයි. ප්‍රධාන ස්වාභාවික සම්පත් වන්නේ කටු සහිත පොකිරිස්සන්, කොන්ච් සහ අනෙකුත් බෙල්ලන් ය. ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් හි භූමිෂ්ඨ පරිසර කලාප තුනක් අඩංගු වේ: බහමියානු වියළි වනාන්තර, බහමියානු පයින්යාඩ් සහ බහමියානු-ඇන්ටිලියානු කඩොලාන

මෙම සුවිශේෂී දූපත් කණ්ඩායම් දෙක ටර්ක්ස් දූපත් මාර්ගයෙන් වෙන් කරනු ලැබේ.

ටර්ක්ස් දූපත්

ටර්ක්ස් දූපත් ටර්ක්ස් දූපත් කයිකෝස් දූපත් වලින් වෙන් කරනු ලබන්නේ මීටර් 2,200 (අඩි 7,200) ට වඩා ගැඹුරු ටර්ක්ස් දූපත් මාර්ගයෙනි. දූපත් උතුරු-දකුණට විහිදෙන දාමයක් සාදයි. 2012 සංගණනයේදී ප්‍රධාන දූපත් දෙකෙහි ජනගහනය 4,939 ක් වූ අතර, එම දූපත් සමූහයේ එකම ජනාවාස දූපත් මෙයයි:

• ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් (භූමියේ අගනුවර සහිත, වර්ග ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 17.39 (වර්ග සැතපුම් 6.71), ජනගහනය 4,831)
• සෝල්ට් කේ (ප්‍රදේශය වර්ග කිලෝමීටර 6.74 (වර්ග සැතපුම් 2.60), ජනගහනය 108)

අසල පිහිටි දූපත් සමඟ එක්ව, ටර්ක්ස් ඉවුරේ ඇති සියලුම දූපත් සමඟ, එම ප්‍රධාන දූපත් දෙක ටර්ක්ස් දූපත් තුළට වැටෙන භූමියේ පරිපාලන දිස්ත්‍රික්ක දෙක (මුළු හයෙන්) සාදයි. කයිකෝස් ඉවුරට වඩා කුඩා වන ටර්ක්ස් ඉවුරේ මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් 324 (වර්ග සැතපුම් 125) පමණ වේ.^:149

ජනාවාස නොවූ ප්‍රධාන දූපත් වන්නේ:

• බිග් සෑන්ඩ් කේ
• කොටන් කේ
• ඊස්ට් කේ
• එන්ඩිමියන් රොක්
• ගිබ්ස් කේ
• පෙයාර් කේ

මවුචෝයර් ඉවුර

ටර්ක්ස් දූපත් වලට නැගෙනහිරින් කිලෝමීටර 25 (සැතපුම් 16) සහ ඒවායින් වෙන් කර ඇත්තේ මවුචෝයර් ඉවුරයි. එයට නැගී එන කේස් හෝ දූපත් නොමැති වුවද, සමහර කොටස් ඉතා නොගැඹුරු වන අතර ජලය ඒවා මත කැඩී යයි. මවුචෝයර් ඉවුර ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල කොටසක් වන අතර එහි සුවිශේෂී ආර්ථික කලාපයට අයත් වේ. එහි වර්ග ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් 958 (වර්ග සැතපුම් 370) කි.^:127 නැගෙනහිරින් පිහිටි ඉවුරු දෙකක් වන රිදී ඉවුර සහ නවිඩාඩ් ඉවුර භූගෝලීය වශයෙන් අඛණ්ඩ පැවැත්මක් වන නමුත් දේශපාලනිකව ඩොමිනිකන් ජනරජයට අයත් වේ.

කයිකෝස් දූපත්

කයිකෝස් දූපත් සමූහයේ විශාලතම දූපත වන්නේ ජනාවාස නොවූ මැද කයිකෝස් වන අතර එය වර්ග කිලෝමීටර් 144 (වර්ග සැතපුම් 56) ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන නමුත් 2012 සංගණනයට අනුව ජනගහනය 168 ක් පමණි. වඩාත්ම ජනාකීර්ණ දූපත ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් වන අතර එහි 2012 දී වැසියන් 23,769 ක් සහ වර්ග කිලෝමීටර් 122 (වර්ග සැතපුම් 47) ක භූමි ප්‍රමාණයකි. නෝර්ත් කයිකෝස් (වර්ග කිලෝමීටර් 116 (වර්ග සැතපුම් 45) හි වැසියන් 1,312 ක් සිටියහ. සවුත් කයිකෝස් (වර්ග කිලෝමීටර් 21 (වර්ග සැතපුම් 8.1)) හි වැසියන් 1,139 ක් සිටි අතර, පැරට් කේ (වර්ග කිලෝමීටර් 6 (වර්ග සැතපුම් 2.3)) හි වැසියන් 131 ක් සිටියහ. ඊස්ට් කයිකෝස් (සවුත් කයිකෝස් දිස්ත්‍රික්කයේ කොටසක් ලෙස පරිපාලනය කරනු ලැබේ) ජනාවාස නොවන අතර, වෙස්ට් කයිකෝස් (ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් දිස්ත්‍රික්කයේ කොටසක් ලෙස පරිපාලනය කරනු ලැබේ) හි එකම ස්ථිර වැසියන් නිවාඩු නිකේතන කාර්ය මණ්ඩලයයි.

කයිකෝස් දූපත් පහත සඳහන් ප්‍රධාන දූපත් වලින් සමන්විත වේ:

* ඇම්බර්ග්‍රිස් කේ

• • බිග් ඇම්බර්ග්‍රිස් කේ
  • ලිට්ල් ඇම්බර්ග්‍රිස් කේ
• බේ කේ
• බුෂ් කේ
• ඩෙලිස් කේ
• ඩෝනා කේ
• ඩෝව් කේ
• ඊස්ට් බේ කේ
• ඊස්ට් කයිකෝස්
• ෆිෂ් කේ
• ෆයිව් කේ
• ෆයිව් ලිට්ල් කේ
• ෆෝර්ට් ජෝර්ජ් කේ
• ෆ්‍රෙන්ච් කේ
• ලිට්ල් වෝටර් කේ
• ලෝන්ග් කේ
• මැන්ග්‍රෝව් කේ
• මිඩ්ල් කයිකෝස්
• මිඩ්ල්ටන් කේ
• නොර්ත් කයිකෝස්
• පැරෝට් කේ
• පයින් කේ
• ප්ලැන්ඩන් කේ
• ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස්
• සීල් කේ
• සික්ස් හිල් කේ
• සවුත් කයිකෝස්
• ස්ටබ්ස් කේ
• වෝටර් කේ
• වෙස්ට් කයිකෝස්
• වෙස්ට් සෑන්ඩ් ස්පිට්

දේශගුණය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල නිවර්තන සැවානා දේශගුණයක් (AW) ඇති අතර, එහි උෂ්ණත්වය මුළු මාර්ගය පුරාම සාපේක්ෂව ස්ථාවර වේ. ගිම්හාන කාලයේ උෂ්ණත්වය කලාතුරකින් 33 °C (91 °F) ඉක්මවන අතර ශීත කාලයේ රාත්‍රී කාලයේ උෂ්ණත්වය කලාතුරකින් 18 °C (64 °F) ට වඩා පහත වැටේ. ගිම්හානයේදී ජල උෂ්ණත්වය අංශක 82 සිට 84 දක්වා (සෙල්සියස් අංශක 28–29) වන අතර ශීත ඍතුවේ දී අංශක 74 සිට 78 දක්වා (සෙල්සියස් අංශක 23–26) පමණ වේ. නිරන්තර වෙළඳ සුළඟක් දේශගුණය ඉතා සුවපහසු මට්ටමක තබා ගනී.

ජෛව විවිධත්වය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථානයකි. කැරිබියන් දූපත් වල පැරණිතම ස්ථාපිත ලුණු පෑන් සංවර්ධනය විසින් නිර්මාණය කරන ලද තත්වයන් හේතුවෙන් දූපත් වලට ආවේණික විශේෂ සහ ජාත්‍යන්තර වැදගත්කමක් ඇති අනෙකුත් විශේෂ ඇත. විවිධ විශේෂවලට කටුස්සන්, සර්පයන්, කෘමීන් සහ ශාක සහ සාගර ජීවීන්ගේ ආවේණික විශේෂ ගණනාවක් ඇතුළත් වේ; මුහුදු පක්ෂීන් සඳහා වැදගත් අභිජනන ප්‍රදේශයක් වීමට අමතරව.

ජාත්‍යන්තර පාරිසරික සම්මුතීන් යටතේ ඇති බැඳීම් සපුරාලීම සඳහා සංරක්ෂණය සහ සංරක්ෂණය සඳහා එක්සත් රාජධානිය සහ ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් රජයන්ට ඒකාබද්ධ වගකීමක් ඇත.

මෙම වැදගත්කම නිසා, අනාගත යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අඩවි සඳහා එක්සත් රාජධානියේ තාවකාලික ලැයිස්තුවේ දූපත් තිබේ.

දේශපාලනය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශයකි. බ්‍රිතාන්‍ය භූමියක් ලෙස, එහි ස්වෛරීභාවය එක්සත් රාජධානියේ III වන චාල්ස් රජු වන අතර, විදේශ කාර්යාලයේ උපදෙස් මත රජතුමා විසින් පත් කරන ලද ආණ්ඩුකාරවරයෙකු විසින් නියෝජනය කරනු ලැබේ. භූමියේ පළමු මහ ඇමති ජේ. ඒ. ජී. එස්. මැකාර්ට්නි තේරී පත්වීමත් සමඟ, දූපත් ප්‍රථම වරට 1976 අගෝස්තු 30 වන දින ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කරන ලදී. ජාතික නිවාඩු දිනය වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා දිනය වාර්ෂිකව අගෝස්තු 30 වන දින සමරනු ලැබේ.

භූමියේ නීති පද්ධතිය ඉංග්‍රීසි පොදු නීතිය මත පදනම් වී ඇති අතර, ජැමෙයිකාවෙන් සහ බහමාස් වලින් සම්මත කරගත් නීති කුඩා සංඛ්‍යාවක් ඇත. වයස අවුරුදු 18 ට වැඩි අයට ඡන්ද අයිතිය විශ්වීය වේ. ඉංග්‍රීසි රාජ්‍ය භාෂාවයි. ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් යනු ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල පරිපාලන හා දේශපාලන අගනුවර වන අතර කොක්බර්න් නගරය 1766 සිට රජයේ ආසනය වී ඇත.

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් කැරිබියන් සංවර්ධන බැංකුවට සහභාගී වන අතර, CARICOM හි සහචරයෙකු වන අතර විශ්ව තැපැල් සංගමයේ සාමාජිකයෙකු වන අතර ඉන්ටර්පෝල් උප කාර්යාංශයක් පවත්වාගෙන යයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ යටත් විජිතකරණය පිළිබඳ විශේෂ කමිටුවට එක්සත් ජාතීන්ගේ ස්වයං පාලන නොවන ප්‍රදේශ ලැයිස්තුවේ ඇති භූමිය ඇතුළත් වේ.

2012 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ක්‍රියාත්මක වූ නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ, ව්‍යවස්ථාදායක බලය දරනු ලබන්නේ ඒක මණ්ඩල මන්ත්‍රී මණ්ඩලයක් විසිනි, ආසන 19 කින් සමන්විත වන අතර, තේරී පත් වූ 15 ක් සහ ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් පත් කරන ලද හතර දෙනෙක්; තේරී පත් වූ සාමාජිකයින්ගෙන්, පස් දෙනෙකු විශාල වශයෙන් තේරී පත් වන අතර 10 දෙනෙකු තනි මන්ත්‍රී දිස්ත්‍රික්ක වලින් වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ.

2021 මැතිවරණයේදී ප්‍රගතිශීලී ජාතික පක්ෂය අතිවිශාල බහුතරයකින් ජයග්‍රහණය කළ අතර වොෂින්ටන් මිසික් අගමැති විය.

පරිපාලන අංශ

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් පරිපාලන දිස්ත්‍රික්ක හයකට බෙදා ඇත (ටර්ක්ස් දූපත් වල දෙකක් සහ කයිකෝස් දූපත් වල හතරක්), දිස්ත්‍රික් කොමසාරිස්වරුන්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන්. මන්ත්‍රණ සභාව සඳහා, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක 15 කට බෙදා ඇත (ටර්ක්ස් දූපත් වල හතරක් සහ කයිකෝස් දූපත් වල එකොළහක්).

අධිකරණය

රජයේ අධිකරණ ශාඛාව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ; අභියාචනා විභාග කරනු ලබන්නේ අභියාචනාධිකරණය විසින් වන අතර අවසාන අභියාචනා විභාග කරනු ලබන්නේ එක්සත් රාජධානියේ ප්‍රිවි කවුන්සිලයේ අධිකරණ කමිටුව විසිනි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් තිදෙනෙකු, අගවිනිසුරුවරයෙකු සහ තවත් දෙදෙනෙකු සිටී. අභියාචනාධිකරණය සභාපතිවරයෙකු සහ අවම වශයෙන් අභියාචනා විනිසුරුවරුන් දෙදෙනෙකුගෙන් සමන්විත වේ.

මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණ යනු පහළ අධිකරණ වන අතර මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණවලින් ලැබෙන අභියාචනා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට යවනු ලැබේ.

2020 අප්‍රේල් වන විට, අගවිනිසුරු ධුරය හෙබවූයේ විනිසුරු මේබල් අගෙමැන්ග් ය.

අග්‍රවිනිශ්චයකාරවරුන්ගේ ලැයිස්තුව

• 1985-1987: ජෝන් චාල්ස් රොවෙල් ෆීල්ඩ්සෙන්ඩ්
• 1987-1990: ෆෙඩ්රික් ස්මිත්
• 1998-2004: රිචඩ් විලියම් ග්‍රවුන්ඩ්
• 2004–2007: ක්‍රිස්ටෝපර් ජේම්ස් එලිස් ගාඩ්නර්
• 2008-2012: ෆ්‍රෙඩ්රික් ගෝර්ඩන් රෝයි වෝඩ්
• 2014–2020: මාග්‍රට් රැම්සේ-හේල්
• 2020–: මේබල් මාමේ ඇගිමෑන්ග්

මහජන ආරක්ෂාව

රාජකීය තුර්කි සහ කයිකෝස් දූපත් පොලිස් බලකායේ ප්‍රධාන වගකීම පොලිස් සේවයයි. රේගු සහ දේශසීමා බලාත්මක කිරීම දේශසීමා බලකායේ වගකීමකි. සමහර විට මේවාට තුර්කි සහ කයිකෝස් දූපත් රෙජිමේන්තුව විසින් සහාය ලබා දිය හැකිය.

හමුදා සහ ආරක්ෂක

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් ආරක්ෂා කිරීම එක්සත් රාජධානියේ වගකීමකි. රාජකීය නාවික හමුදාවට කැරිබියන් දූපතේ ස්ථිර ස්ථානයක HMS මෙඩ්වේ නෞකාවක් ඇති අතර, වරින් වර අත්ලාන්තික් මුර සංචාරයේ (උතුරු) කාර්යයේ කොටසක් ලෙස තවත් රාජකීය නාවික හමුදාවක් හෝ රාජකීය බලඇණි සහායක නෞකාවක් යැවිය හැකිය. කලාපයේ මෙම නැව්වල ප්‍රධාන මෙහෙවර වන්නේ විදේශීය ප්‍රදේශ සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය ස්වෛරීභාවය පවත්වා ගැනීම, ප්‍රදේශයේ බහුලව දක්නට ලැබෙන සුළි කුණාටු වැනි ව්‍යසන වලදී මානුෂීය ආධාර සහ ආපදා සහන සැපයීම සහ මත්ද්‍රව්‍ය විරෝධී මෙහෙයුම් සිදු කිරීමයි. 2022 සරත් සෘතුවේ දී, රාජකීය බලඇණියේ සහායක RFA ටයිඩ්ෆෝර්ස්, වයිල්ඩ්කැට් හෙලිකොප්ටරයක් ​​සමඟින්, භූමිය තුළ වැඩිවන කල්ලි ප්‍රචණ්ඩත්වයට මුහුණ දුන් රාජකීය ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් පොලිසියට නිරීක්ෂණ සහාය ලබා දීම සඳහා දූපත් වෙත යොදවන ලදී.

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් රෙජිමේන්තුව

2019 දෙසැම්බර් මස මුලදී ආණ්ඩුකාර නයිජල් ඩැකින් නිවේදනය කළේ එක්සත් රාජධානියේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ සහාය ඇතිව ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් තමන්ගේම ආරක්ෂක රෙජිමේන්තුවක් වන ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් රෙජිමේන්තුව ගොඩනඟන බවත් එය රාජකීය බර්මියුඩා රෙජිමේන්තුව සහ කේමන් දූපත් රෙජිමේන්තුවට සමාන විය යුතු බවත්ය. ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් රෙජිමේන්තුව, බර්මියුඩාවේ සහ කේමන් දූපත් වල රෙජිමේන්තු මෙන්, ජාතියේ ආරක්ෂාව වැඩි කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන අතර, ස්වාභාවික විපත් කාලවලදී, රෙජිමේන්තුව ඉංජිනේරු සහ සන්නිවේදනය පිළිබඳ පුහුණුව ලබා දෙනු ඇත. 2019 දෙසැම්බර් මැද භාගයේදී, එක්සත් රාජධානියේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ කණ්ඩායමක් ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් වෙත රෙජිමේන්තුව ගොඩනැගීම ආරම්භ කිරීමට ගියහ. 2020 තුන්වන කාර්තුව ඇතුළත ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් රෙජිමේන්තුව ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගනු ඇතැයි පුරෝකථනය කර ඇති අතර, එය කේමන් රෙජිමේන්තුවෙන් අඩකට ආසන්න කාලයක් ගතවනු ඇත.

2020 වසන්තයේ දී, එක්සත් රාජධානියේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ආරක්ෂක සහ සහායක කණ්ඩායමක් ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් වෙත පැමිණියේ COVID-19 වසංගතයට, 2020 අත්ලාන්තික් සුළි කුණාටු සමයට සහය වීමට සහ නව ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් රෙජිමේන්තුව ගොඩනැගීමට සහාය වීමටය.

2020 ජුනි මස මුලදී, නව ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් රෙජිමේන්තුවේ අණදෙන නිලධාරියා ලෙස ලුතිනන් කර්නල් එනිස් ග්‍රාන්ට් පත් කරන ලදී.

ජන විකාශනය

ජනගහනය

Historical population
වසර	ජනගහණ.	±%
1911	5,615	—
1921	5,522	−1.7%
1943	6,138	+11.2%
1960	5,668	−7.7%
1970	5,558	−1.9%
1980	7,413	+33.4%
1990	11,465	+54.7%
2000	20,014	+74.6%
2012	31,458	+57.2%
මූලාශ්‍ර:

මෙම භූමියේ ඇති දූපත් තිහෙන් අටක් ජනාවාස වී ඇති අතර, 2012 ජනවාරි 25 වන දින (2012 අගෝස්තු 12 වන දින නිකුත් කරන ලද) සංගණනයේ මූලික ප්‍රතිඵල අනුව ඇස්තමේන්තු කර ඇති මුළු ජනගහනය 31,458 ක් වන අතර එය 2001 සංගණනයේදී වාර්තා වූ 19,886 ක ජනගහනයෙන් 58.2% ක වැඩිවීමකි. 2021 ජූලි ඇස්තමේන්තු අනුව ජනගහනය 57,196 කි. ජනගහනයෙන් තුනෙන් එකක් වයස අවුරුදු 15 ට අඩු වන අතර 4% ක් පමණක් අවුරුදු 65 හෝ ඊට වැඩි ය. 2000 දී ජනගහනය වසරකට 3.55% ක අනුපාතයකින් වර්ධනය විය. ළදරු මරණ අනුපාතය සජීවී උපත් 1,000 කට මරණ 18.66 ක් වූ අතර උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 73.28 කි (පිරිමින් සඳහා අවුරුදු 71.15, කාන්තාවන් සඳහා අවුරුදු 75.51). මුළු සශ්‍රීකත්ව අනුපාතය කාන්තාවකට උපත ලැබූ දරුවන් 3.25 කි. වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන වේගය 2.82% කි.^{[තහවුරු කර නොමැත]}

CIA ලෝක තොරතුරු පොත දූපත් වැසියන්ගේ ජනවාර්ගිකත්වය අප්‍රිකානු 87%, යුරෝපීය 7.9%, මිශ්‍ර 2.5.%, නැගෙනහිර ඉන්දියානු 1.3% සහ අනෙකුත් 0.7% ලෙස බෙදා දක්වයි.[3] දූපත් වල කුඩා ඩොමිනිකන් සහ හයිටි ප්‍රජාවක් ඇත.

දූපත් අනුව ජනගහනය

දිවයින	අගනුවර	ප්‍රදේශය (වර්ග කි.මී.)	ජනගහනය	ස්වදේශික ටයිනෝ නම	සටහන්
කයිකෝස් දූපත්
සවුත් කයිකෝස්	කොක්බර්න් වරාය	21.2	2,013	Kasiba
වෙස්ට් කයිකෝස්	නිව් මරීනා	28	10	Makobisa	නිවාඩු නිකේතන කාර්ය මණ්ඩලය පමණි
ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස්	ඩවුන්ටවුන් ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස්	122	33,253	Yukanaka Yanikana
පයින් කේ	සවුත් බේ ගම්මානය	3.2	30	Buyana	නිවාඩු නිකේතන කාර්ය මණ්ඩලය පමණි
පැරට් කේ	පැරට් කේ ගම්මානය	5	90		නිවාඩු නිකේතන කාර්ය මණ්ඩලයෙන් අඩක්, නේවාසික වශයෙන් අඩක්
නෝර්ත් කයිකෝස්	බොට්ල් ක්‍රීක්	116.4	2,066	Kaiko
මිඩ්ල් කයිකෝස්	කොන්ච් බාර්	136	522	Aniyana
ඇම්බර්ග්‍රිස් කේ	බිග් ඇම්බර්ග්‍රිස් කේ	10.9	50
අනෙකුත් කයිකෝස් දූපත්	ඊස්ට් කයිකෝස්	146.5	0	Wana
ටර්ක්ස් දූපත්
ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක්	කොක්බර්න් නගරය	17.6	8,051	Amuana
සෝල්ට් කේ	බෝල්ෆෝර් නගරය	7.1	315	Kanamani Kanomani
අනෙකුත් ටර්ක්ස් දූපත්	කොට්න් කේ	2.4	0	Makarike
ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත්	කොක්බර්න් නගරය	616.3	49000

ජනගහනයේ ව්‍යුහය

ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය සහ වයස් කාණ්ඩය අනුව ජනගහන ඇස්තමේන්තු (2017):

වයස් කාණ්ඩය	පිරිමි	ගැහැණු	සමස්ත	%
සමස්ත	20 296	19 496	39 792	100
0–4	1 426	1 398	2 824	7.10
5–9	1 270	1 229	2 499	6.28
10–14	1 146	1 157	2 303	5.79
15–19	1 111	1 155	2 266	5.69
20–24	1 306	1 365	2 671	6.71
25–29	1 582	1 650	3 232	8.12
30–34	1 889	1 885	3 774	9.48
35–39	2 248	2 140	4 388	11.03
40–44	2 162	2 010	4 172	10.48
45–49	1 948	1 770	3 718	9.34
50–54	1 553	1 396	2 949	7.41
55–59	1 050	933	1 983	4.98
60–64	730	636	1 366	3.43
65-69	445	375	820	2.06
70-74	258	213	471	1.18
75-79	112	94	206	0.52
80+	60	90	150	0.38
වයස් කාණ්ඩය	පිරිමි	ගැහැණු	සමස්ත	ප්‍රතිශතය
0–14	3 842	3 784	7 626	19.16
15–64	15 579	14 940	30 519	76.70
65+	875	772	1 647	4.14

භාෂාව

දූපත් වල නිල භාෂාව ඉංග්‍රීසි වන නමුත් ජනගහනය ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් ක්‍රෙයෝල් ද කතා කරයි. කියුබාව සහ හිස්පැනියෝලා වලට ආසන්නව පිහිටා ඇති නිසා, හයිටි ක්‍රියෝල් සහ ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන විශාල ප්‍රජාවන් මෙම භූමිය තුළ නීත්‍යානුකූල සහ නීති විරෝධී සංක්‍රමණ හේතුවෙන් වර්ධනය වී ඇත, ඒවා හයිටි ක්‍රියෝල් කතා කරන හයිටි සහ ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන කියුබාව සහ ඩොමිනිකන් ජනරජයෙන්.

ආගම

තුර්කි සහ කයිකෝස් ජනගහනයෙන් 86% ක් ක්‍රිස්තියානි (බැප්ටිස්ට්වරු 35.8%, දෙවියන් වහන්සේගේ පල්ලිය 11.7%, රෝමානු කතෝලිකයන් 11.4%, ඇංග්ලිකන්වරු 10%, මෙතෝදිස්තවරු 9.3%, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්වරු 6%, යෙහෝවාගේ සාක්ෂිකරුවන් 1.8%), ඉතිරි 14% අනෙකුත් ආගම් වලින් සමන්විත වේ.

කතෝලිකයන්ට සේවය කරනු ලබන්නේ තුර්කි සහ කයිකෝස් සඳහා වූ මිෂන් සුයි ඉයුරිස් විසිනි, එය 1984 දී එවකට නසාවු රදගුරු පදවියෙන් අත්පත් කරගත් භූමි ප්‍රදේශයක් සමඟ ඉදිකරන ලදී.

සංස්කෘතිය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් සමහර විට සංගීතමය වශයෙන් වඩාත් ප්‍රසිද්ධ වන්නේ රිප්සෝ සංගීතය සඳහා වන අතර එය දූපත් වලින් ආරම්භ වූ ප්‍රභේදයකි.^:34 ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් ඔවුන්ගේ වාර්ෂික සංගීත හා සංස්කෘතික උළෙල සඳහා ප්‍රසිද්ධය, බොහෝ දේශීය කුසලතා සහ කැරිබියන් සහ එක්සත් ජනපදය පුරා සිටින බොහෝ සංගීත කීර්තිමත් පුද්ගලයින්ගේ අනෙකුත් ගතික රංගනයන් ප්‍රදර්ශනය කරයි.

විශාල කයිකෝස් දූපත් වල කාන්තාවන් කූඩ සහ තොප්පි සෑදීම සඳහා පිදුරු භාවිතා කිරීමේ සාම්ප්‍රදායික ශිල්ප දිගටම කරගෙන යයි. මෙම අඛණ්ඩ සම්ප්‍රදාය 1830 ගණන්වල සහ 1841 දී නැව් සුන්බුන් වූ වහලුන්ගෙන් අප්‍රිකාවෙන් සෘජුවම ජනගහනයට එක් වූ නිදහස් අප්‍රිකානුවන්ට සම්බන්ධ විය හැකිය; ඔවුන් ඔවුන් සමඟ සංස්කෘතික ශිල්ප කුසලතා ගෙන ආහ.^:216

දිවයිනේ වඩාත් ජනප්‍රිය ක්‍රීඩා වන්නේ මසුන් ඇල්ලීම, යාත්‍රා කිරීම, පාපන්දු (පාපන්දු) සහ ක්‍රිකට් (එය ජාතික ක්‍රීඩාවයි).

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් ආහාර පිසීම ප්‍රධාන වශයෙන් මුහුදු ආහාර, විශේෂයෙන් හක්ක වටා පදනම් වේ. පොදු දේශීය කෑම වර්ග දෙකක් වන්නේ හක්ක ෆ්‍රිටර් සහ හක්ක සලාදයි.

පුරවැසිභාවය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් යනු බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශයක් මිස ස්වාධීන රටක් නොවන නිසා, එහි ජාතිකත්ව නීති අර්ධ වශයෙන් තීරණය වන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකත්ව නීතිය සහ එහි ඉතිහාසය මගිනි. බ්‍රිතාන්‍යයේ විදේශීය ප්‍රදේශ සමඟ සමීප සබඳතා ඇති පුද්ගලයින් සියල්ලෝම එකම ජාතිකත්වය දරති: බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශ පුරවැසිභාවය (BOTC), මුලින් 1981 බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකත්ව පනත මගින් බ්‍රිතාන්‍ය යැපුම් ප්‍රදේශ පුරවැසිභාවය ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.^:213–214 කෙසේ වෙතත්, BOTC, එය ව්‍යුත්පන්න කර ඇති භූමිය ඇතුළුව කිසිදු බ්‍රිතාන්‍ය විදේශීය ප්‍රදේශයක ජීවත් වීමට කිසිදු අයිතියක් ලබා නොදේ. ඒ වෙනුවට, පුරවැසිභාවය සමඟ සාමාන්‍යයෙන් සම්බන්ධ වන අයිතිවාසිකම් ලැබෙන්නේ අයිතිකරු තත්ත්වය ලෙස හඳුන්වන දෙයින් වන අතර දූපත් ස්වදේශිකයන් හෝ ස්වදේශිකයන්ගෙන් පැවත එන්නන් අයිතිකරුවන් ලෙස හැඳින්වේ. 2021 දී ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් රජය ඒ සම්බන්ධයෙන් එහි ආගමන නීතිය සංශෝධනය කළ අතර, "අවුරුදු දහයක් බිලෝන්ගර්වරයෙකු සමඟ විවාහ වී සිටීම (විවාහයෙන් බිලෝන්ගර්වරයෙකු හැර) හෝ විවාහයෙන් බිලෝන්ගර්වරයෙකු බවට පත්වන කෙනෙකුගේ යැපෙන දරුවෙකු වීම" සඳහා පමණක් සීමා වූ අයිති තත්ත්වය ප්‍රදානය කිරීම. "ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හෝ බටහිර කයිකෝස් හි ඩොලර් 500,000 ක් හෝ ඊට වැඩි මුදලක් හෝ ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හෝ පවුලේ දූපත් වල ඩොලර් 250,000 ක් හෝ ඊට වැඩි මුදලක් ආයෝජනය කර ඇති කෙනෙකුට වසර දහයක් දක්වා පදිංචි බලපත්‍රයක් ලබා ගැනීමට" ද හැකි විය.

2002 දී, බ්‍රිතාන්‍ය විදේශ ප්‍රදේශ පනත මගින් තුර්කි සහ කයිකෝස් ඇතුළු බ්‍රිතාන්‍ය විදේශ ප්‍රදේශවල සියලුම පුරවැසියන්ට සම්පූර්ණ බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කරන ලදී.

අධ්‍යාපනය

අධ්‍යාපන, තරුණ, ක්‍රීඩා සහ පුස්තකාල සේවා අමාත්‍යාංශය ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් හි අධ්‍යාපනය අධීක්ෂණය කරයි. රාජ්‍ය අධ්‍යාපනයට බදු අය කිරීම මගින් සහාය වන අතර වයස අවුරුදු පහේ සිට දහසය දක්වා ළමුන් සඳහා අනිවාර්ය වේ. ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය වසර හයක් පවතින අතර ද්විතීයික අධ්‍යාපනය වසර පහක් පවතී. 1990 ගණන්වලදී ප්‍රාථමික සේවා ගුරු අධ්‍යාපන ව්‍යාපෘතිය (PINSTEP) දියත් කරන ලද්දේ එහි ප්‍රාථමික පාසල් ගුරුවරුන්ගේ කුසලතා වැඩි කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස වන අතර ඔවුන්ගෙන් හතරෙන් එකක් පමණ සුදුසුකම් නොලබන ලදී.^{[තහවුරු කර නොමැත]} ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් ද එහි ප්‍රාථමික පාසල් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට, පෙළපොත් පිරිවැය අඩු කිරීමට සහ පාසල්වලට ලබා දෙන උපකරණ සහ සැපයුම් වැඩි කිරීමට කටයුතු කළහ. උදාහරණයක් ලෙස, 1993 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, සෑම ප්‍රාථමික පාසලකටම ගුරුවරුන්ට පන්ති කාමර පුස්තකාල පිහිටුවීමට ප්‍රමාණවත් පොත් ලබා දෙන ලදී.^{[තහවුරු කර නොමැත]} 2001 දී, ප්‍රාථමික මට්ටමේ ශිෂ්‍ය-ගුරු අනුපාතය දළ වශයෙන් 15:1 විය.^{[තහවුරු කර නොමැත]}

පොදු ද්විතීයික පාසල්වලට ඇතුළත් වන්නේ:

• HJ රොබින්සන් උසස් පාසල (ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක්)
• ක්ලෙමන්ට් හොවෙල් උසස් පාසල (ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස්)
• ලෝන්ග් බේ උසස් පාසල (ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස්)
• රේමන්ඩ් ගාඩිනර් උසස් පාසල (නෝර්ත් කයිකෝස්)
• මාජෝරි බාස්ඩන් උසස් පාසල (සවුත් කයිකෝස්)

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල ජාත්‍යන්තර පාසල, පෙර පාසල් සඳහා ශ්‍රේණිය දක්වා සේවය කරන පෞද්ගලික පාසලකි. හය, ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි ලීවර්ඩ් හි පිහිටා ඇත. 2014 දී එහි සිසුන් 106 ක් සිටියහ. එය 2014 වන තෙක් ඇෂ්ක්‍රොෆ්ට් පාසල ලෙස හැඳින්විණි.

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් ප්‍රජා විද්‍යාලය ද්විතීයික අධ්‍යාපනය සාර්ථකව නිම කළ සිසුන්ට නොමිලේ උසස් අධ්‍යාපනය ලබා දෙයි. ප්‍රජා විද්‍යාලය වැඩිහිටි සාක්ෂරතා වැඩසටහනක් ද අධීක්ෂණය කරයි. ශිෂ්‍යයෙකු ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් ප්‍රජා විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය සම්පූර්ණ කළ පසු, ඔවුන්ට එක්සත් ජනපදයේ, කැනඩාවේ හෝ එක්සත් රාජධානියේ විශ්ව විද්‍යාලයක නොමිලේ අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීමට අවසර ලැබේ. මෙම අතිරේක අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීම සඳහා ඔවුන් වසර හතරක් ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල සේවය කිරීමට කැපවිය යුතුය.

චරිස්මා විශ්ව විද්‍යාලය යනු ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් අධ්‍යාපන, තරුණ, ක්‍රීඩා සහ පුස්තකාල සේවා අමාත්‍යාංශය විසින් පිළිගත් ලාභ නොලබන පෞද්ගලික විශ්ව විද්‍යාලයක් වන අතර එය පීඨ සාමාජිකයින් 100 කට අධික සංඛ්‍යාවක් විසින් උගන්වනු ලබන විවිධ විෂයයන් පිළිබඳ සහතික වැඩසටහන් සමඟින් ප්‍රතීතනය ලත් උපාධි අපේක්ෂක, උපාධිධාරී සහ පශ්චාත් උපාධි උපාධි වැඩසටහන් පිරිනමයි.

බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් විවෘත මණ්ඩපයේ පොදු විශ්ව විද්‍යාලයට එම භූමිය තුළ එක් ස්ථානයක් ඇත.

සෞඛ්‍ය සේවා

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් 2010 දී ජාතික සෞඛ්‍ය රක්ෂණ සැලැස්මක් ස්ථාපිත කළහ.^:231 පදිංචිකරුවන් වැටුප් අඩු කිරීම් සහ නාමික පරිශීලක ගාස්තු හරහා ජාතික සෞඛ්‍ය රක්ෂණ සැලැස්මකට දායක වෙති. බොහෝ සත්කාර සපයනු ලබන්නේ ඉන්ටර්හෙල්ත් කැනඩාව විසින් කළමනාකරණය කරනු ලබන පෞද්ගලික-රාජ්‍ය-හවුල්කාරිත්ව රෝහල්, ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි එක් රෝහලක් සහ ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හි එක් රෝහලක් මගිනි. ඊට අමතරව, රජයේ සායන සහ පෞද්ගලික සායන ගණනාවක් තිබේ. 2010 දී විවෘත කරන ලද රෝහල් සහ 2012 සිට ප්‍රතීතන කැනඩාව විසින් ප්‍රතීතනය කර ඇත.

ආර්ථිකය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස්හි ආර්ථිකය සංචාරක ව්‍යාපාරය, අක්වෙරළ මූල්‍යකරණය සහ මසුන් ඇල්ලීම මගින් ආධිපත්‍යය දරයි. දූපත් වල භාවිතා වන ප්‍රධාන මුදල් ඒකකය ඇමරිකානු ඩොලරයයි.

ඓතිහාසිකව, ලුණු කර්මාන්තය, කුඩා ස්පොන්ජ් සහ කංසා අපනයන සමඟින්, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් පවත්වා ගෙන ගියේය (කෙසේ වෙතත්, යන්තම් පමණි; ජනගහන වර්ධනයක් නොතිබූ අතර ආර්ථිකය එකතැන පල් විය). 1960 ගණන්වල ඇමරිකානු ආයෝජකයින් දූපත් වලට පැමිණ ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි ගුවන් පථයක් ඉදිකිරීමට අරමුදල් සපයා දූපත් සමූහයේ පළමු හෝටලය වන "තෙවන කැස්බෑවා" ඉදි කළ විට ආර්ථිකය වර්ධනය විය. ලුණු මත පදනම් වූ ආර්ථිකයට අතිරේකව සංචාරකයින් කුඩා ප්‍රමාණයක් පැමිණීමට පටන් ගත් අතර එය අතිරේක විය. ඉක්මනින්ම ක්ලබ් මෙඩ් විසින් ග්‍රේස් බේ හි නිවාඩු නිකේතනයක් පිහිටුවන ලදී.^{[තහවුරු කර නොමැත]} 1980 ගණන්වලදී, විශාල ගුවන් යානා සඳහා ඉඩ සැලසීම සඳහා ගුවන් පථය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා ක්ලබ් මෙඩ් අරමුදල් සැපයූ අතර, එතැන් සිට සංචාරක ව්‍යාපාරය ක්‍රමයෙන් වැඩි වෙමින් පවතී.

2009 දී, දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ දායකත්වය පහත පරිදි විය: හෝටල් සහ අවන්හල් 34.67%, මූල්‍ය සේවා 13.12%, ඉදිකිරීම් 7.83%, ප්‍රවාහන, ගබඩා සහ සන්නිවේදනය 9.90%, සහ දේපළ වෙළඳාම්, කුලියට දීම සහ ව්‍යාපාර ක්‍රියාකාරකම් 9.56%. බොහෝ ප්‍රාග්ධන භාණ්ඩ සහ ගෘහස්ථ පරිභෝජනය සඳහා ආහාර ආනයනය කරනු ලැබේ.

2010/2011 දී, රජයේ ආදායමේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍ර අතරට ආනයන තීරුබදු (43.31%), ඉඩම් ගනුදෙනු සඳහා මුද්දර බදු (8.82%), වැඩ බලපත්‍ර සහ පදිංචිය සඳහා ගාස්තු (10.03%) සහ නවාතැන් බද්ද (24.95%) ඇතුළත් විය. 2009 අග භාගය වන විට භූමියේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ආසන්න වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 795 (ඒක පුද්ගල ඩොලර් 24,273) වේ.

2008 දී ශ්‍රම බලකායේ මුළු සංඛ්‍යාව සේවකයින් 27,595 කි.^{[තහවුරු කර නොමැත]} 2006 දී ශ්‍රම බලකායේ ව්‍යාප්තිය පහත පරිදි වේ:

කුසලතා මට්ටම	ප්‍රතිශතය
නුපුහුණු/අතින්	53%
අර්ධ කුසලතා	12%
නිපුණ	20%
වෘත්තීය	15%

2008 දී විරැකියා අනුපාතය 8.3% කි. 2007–2008 දී, භූමිය ඩොලර් මිලියන 235.85 ක වියදම්වලට සාපේක්ෂව ඩොලර් මිලියන 206.79 ක ආදායමක් ලබා ගත්තේය. 1995 දී, දිවයිනට ඩොලර් මිලියන 5.7 ක ආර්ථික ආධාර ලැබුණි. භූමියේ මුදල් ඒකකය එක්සත් ජනපද ඩොලරය වන අතර, රජයේ දඩ කිහිපයක් (ගුවන් තොටුපල උල්ලංඝනය කිරීම් වැනි) ස්ටර්ලින් පවුම් වලින් ගෙවිය යුතුය. බොහෝ සමරු කාසි නිකුත් කිරීම් ඔටුනු වලින් නම් කර ඇත.

ප්‍රාථමික කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන අතර බඩ ඉරිඟු, බෝංචි, මඤ්ඤොක්කා (ටැපියෝකා) සහ සිට්‍රස් පලතුරු සීමිත ප්‍රමාණයක් ඇතුළත් වේ. මාළු සහ හක්ක එකම සැලකිය යුතු අපනයනය වන අතර, 2000 දී ඩොලර් මිලියන 169.2 ක් පමණ පොකිරිස්සන්, වියළි සහ නැවුම් හක්ක සහ හක්ක කටු අපනයනය කරන ලදී, ප්‍රධාන වශයෙන් එක්සත් රාජධානියට සහ එක්සත් ජනපදයට. කෙසේ වෙතත්, මෑත වසරවලදී, අල්ලා ගැනීම අඩු වෙමින් පවතී. මෙම භූමි ප්‍රදේශය එක්සත් ජනපදයට නියම කර ඇති දකුණු ඇමරිකානු මත්ද්‍රව්‍ය සඳහා වැදගත් ප්‍රතිනැව්ගත කිරීමේ ස්ථානයක් වූ නමුත් ඇමරිකානු, බහමියානු සහ තුර්කි සහ කයිකෝස් ඒකාබද්ධ උත්සාහයක අඛණ්ඩ පීඩනය හේතුවෙන් මෙම වෙළඳාම බෙහෙවින් අඩු වී ඇත.^{[තහවුරු කර නොමැත]}

දූපත් ආහාර සහ පාන වර්ග, දුම්කොළ, ඇඳුම් පැළඳුම්, නිෂ්පාදන සහ ඉදිකිරීම් ද්‍රව්‍ය ආනයනය කරයි, ප්‍රධාන වශයෙන් එක්සත් ජනපදයෙන් සහ එක්සත් රාජධානියෙන්. 2007 දී ආනයන මුළු ඩොලර් මිලියන 581 කි.

දූපත් වසරකට ගිගාවොට් පැය 236.5 ක විදුලිය නිෂ්පාදනය කර පරිභෝජනය කරයි, ඒ සියල්ල පොසිල ඉන්ධන වලින් පැමිණේ.

සංචාරක ව්‍යාපාරය

සංචාරක ව්‍යාපාරය සංචාරක ව්‍යාපාරය දූපත් සඳහා විශාලතම ආදායම් මාර්ගයක් වන අතර, බොහෝ සංචාරකයින් ඇමරිකාවෙන් නැව් හරහා පැමිණේ. සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම 2007 දී 264,887 දක්වා සහ 2009 වන විට 351,498 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණි. 2010 දී, ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් කෲස් පර්යන්තය වෙත කෲස් නෞකා 245 ක් පැමිණි අතර, එහි මුළු නරඹන්නන් 617,863 ක් සිටියහ.

සංචාරක ව්‍යාපාරය වැඩි කිරීම සඳහා රජය ද්විපාර්ශ්වික උපාය මාර්ගයක් අනුගමනය කරයි. ඉහළ පෙළේ නිවාඩු නිකේතන ධනවතුන් ඉලක්ක කර ගෙන ඇති අතර, ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් වෙත පැමිණෙන ජනතාව සඳහා විශාල නව කෲස්-නැව් වරායක් සහ විනෝදාස්වාද මධ්‍යස්ථානයක් ඉදිකර ඇත. ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල ලෝකයේ දිගම කොරල් පර වලින් එකක් ඇත සහ ලෝකයේ එකම හක්ක ගොවිපල.

ක්ලබ් මෙඩිටරන්නී (ක්ලබ් මෙඩ්) හි ප්‍රංශ නිවාඩු ගම්මාන සමාගමට ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි 'ටර්කොයිස්' නමින් සියල්ල ඇතුළත් වැඩිහිටි නිවාඩු නිකේතනයක් ඇත.

දූපත් විවිධ කීර්තිමත් පුද්ගලයින් අතර ජනප්‍රිය වී ඇත. ඩික් ක්ලාක්සහ බෲස් විලිස් ඇතුළු හොලිවුඩ් තරු කිහිප දෙනෙකුට ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් හි නිවාස හිමි වී ඇත. බෙන් ඇෆ්ලෙක් සහ ජෙනිෆර් ගාර්නර් 2005 දී පැරට් කේ හිදී විවාහ විය. නිළිය ඊවා ලෝන්ගෝරියා සහ ඇගේ හිටපු සැමියා වන ටෝනි පාකර් 2007 ජූලි මාසයේදී ඔවුන්ගේ මධුසමය සඳහා දූපත් වෙත ගියහ. සංගීතඥ නයිල් රොජර්ස්ට දිවයිනේ නිවාඩු නිකේතනයක් ඇත.

කැරිබියානු අඩු ගිම්හාන සමයේදී සංචාරක ව්‍යාපාරය නංවාලීම සඳහා, 2003 සිට ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් සංචාරක මණ්ඩලය විසින් මෙම සමයේදී ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් සංගීත හා සංස්කෘතික උළෙල නමින් වාර්ෂික ප්‍රසංග මාලාවක් සංවිධානය කර සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත. ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි ද බයිට් හි ද ටර්ටල් කෝව් මරීනා හි තාවකාලික සංගීත කණ්ඩායමක පවත්වන ලද මෙම උත්සවය සතියක් පමණ පවතින අතර ලයනල් රිචී, එල්එල් කූල් ජේ, ඇනිටා බේකර්, බිලී ඕෂන්, ඇලිසියා කීස්, ජෝන් ලෙජන්ඩ්, කෙනී රොජර්ස්, මයිකල් බෝල්ටන්, ලුඩාක්‍රිස්, චාකා ඛාන් සහ බෝයිස් II මෙන් වැනි කැපී පෙනෙන ජාත්‍යන්තර පටිගත කිරීමේ කලාකරුවන් කිහිප දෙනෙකු සහභාගී වී ඇත. වාර්ෂිකව 10,000 කට අධික පිරිසක් සහභාගී වෙති. 2024 දී ඇමරිකානු සංචාරකයින් කිහිප දෙනෙකු කුඩා අවි පතොරම් ළඟ තබා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් අත්අඩංගුවට ගත් අතර, එක් එක් අය වසර 12 ක අනිවාර්ය සිර දඬුවම්වලට මුහුණ දෙති.

නිවාඩු නිකේතන

• ග්‍රේස් බේ ක්ලබ්
• ග්‍රේස් බේ හි සමර්සෙට්
• බීච් රිසෝට් - ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස්
• සෙවන් ස්ටාර් රිසෝට්
• ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රා රිසෝට්
• වෙස්ට් බේ ක්ලබ්

අපරාධ

එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලයට අනුව, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල ඕනෑම රටක හෝ යැපෙන ප්‍රදේශයක ඉහළම චේතනාන්විත මිනීමැරුම් අනුපාතය ඇති අතර එය වැසියන් 100,000 කට 76.5 ක මිනීමැරුම් වේ.

2025 මාර්තු 6 වන දින, එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව 2 වන මට්ටමේ සංචාරක උපදේශනයක් නිකුත් කර ඇති බව නිවේදනය කරන ලද අතර, අපරාධ හේතුවෙන් සංචාරය කරන විට ප්‍රවේශම් වන ලෙස සංචාරකයින්ට අනතුරු අඟවයි. මෙම උපදේශයෙන් අදහස් කරන්නේ සංචාරය අධෛර්යමත් කරන බවක් නොවේ, නමුත් අමුත්තන් වැඩි ප්‍රවේශම් විය යුතුය.

ප්‍රවාහනය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් සඳහා ප්‍රධාන පිවිසුම් ස්ථානය ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ වන අතර, JAGS මැකාර්ට්නි ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හි අගනුවර වන කොක්බර්න් නගරයට සේවය කරයි. සමස්තයක් වශයෙන්, ජනාවාස වූ සෑම දූපතකම පිහිටා ඇති ගුවන්තොටුපළ හතක් ඇත. පහක් පදික ධාවන පථ ඇත (ඒවායින් තුනක් ආසන්න වශයෙන් මීටර් 2,000 (අඩි 6,600) දිග සහ එකක් ආසන්න වශයෙන් මීටර් 1,000 (අඩි 3,300) දිග), ඉතිරි දෙකේ තාර නොදැමූ ධාවන පථ ඇත (එයින් එකක් දළ වශයෙන් මීටර් 1,000 ක් පමණ වේ.

දූපත් කිලෝමීටර් 121 අධිවේගී මාර්ගය, කිලෝමීටර 24 පදික සහ කිලෝමීටර 97 සකස් කර ඇත. එක්සත් ජනපද වර්ජින් දූපත් සහ බ්‍රිතාන්‍ය වර්ජින් දූපත් මෙන්, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වම් පසින් ධාවනය කරයි.

භූමියේ ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර වරායන් සහ වරායන් ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි පිහිටා ඇත.

දූපත් වලට සැලකිය යුතු දුම්රිය මාර්ග නොමැත. විසිවන සියවසේ මුල් භාගයේදී නැගෙනහිර කයිකෝස් වතුයායේ සිට වරාය දක්වා සිසල් ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා අශ්වාරෝහක දුම්රිය මාර්ගයක් ක්‍රියාත්මක කළේය. සිසල් වෙළඳාම නැවැත්වීමෙන් පසු කිලෝමීටර 14 මාර්ගය ඉවත් කරන ලදී.

අභ්‍යවකාශ ගුවන් ගමන්

1950 සිට 1981 දක්වා, එක්සත් ජනපදයට ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හි මිසයිල ලුහුබැඳීමේ ස්ථානයක් තිබුණි. ඇමරිකානු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහනේ මුල් දිනවල නාසා ආයතනය එය භාවිතා කළේය. 1962 දී ඔහුගේ පෘථිවි කක්ෂ තුනෙන් පසු, ඇමරිකානු ගගනගාමී ජෝන් ග්ලෙන් අසල සාගරයට සාර්ථකව ගොඩ බැස්ස අතර ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් වෙත නැවත ගොඩබසින ලදී.

තැපැල් පද්ධතිය

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් හි තැපැල් බෙදා හැරීමක් නොමැත; ප්‍රධාන දූපත් හතරෙන් එකකින් තැපැල් ලබා ගනු ලැබේ. ගමනාන්තය අනුව සතියකට තුන් වතාවක් හෝ හත් වතාවක් තැපැල් ප්‍රවාහනය කෙරේ. තැපැල් කාර්යාලය භූමියේ රජයේ කොටසක් වන අතර රජයේ අමාත්‍යවරයාට වාර්තා කරයි.

මාධ්‍ය

කේබල් සහ රැහැන් රහිත සන්නිවේදන මගින් එහි ප්‍රවාහ සන්නාමය හරහා GSM 850 සහ TDMA භාවිතා කරන අතර ඩිජිසෙල් GSM 900 සහ 1900 භාවිතා කරන අතර අයිලන්ඩ්කොම් රැහැන් රහිත 3G 850 භාවිතා කරයි. කේබල් සහ රැහැන් රහිත Providenciales සහ Grand Turk හි CDMA ජංගම දුරකථන සේවාව සපයයි. මෙම පද්ධතිය සබ්මැරීන් කේබල් දෙකක් සහ Intelsat පෘථිවි මධ්‍යස්ථානයක් මගින් ප්‍රධාන භූමියට සම්බන්ධ කර ඇත. 1998 දී AM ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථාන තුනක් (එක් අක්‍රිය) සහ FM මධ්‍යස්ථාන හයක් (කෙටි තරංග නොමැතිව) තිබුණි. වඩාත්ම ජනප්‍රිය මධ්‍යස්ථානය වන්නේ ඉහළම ජනප්‍රියම 100 වාදනය කරන Power 92.5 FM ය. භූමිය පුරා ගුවන් විදුලි ග්‍රාහක 8000 කට වඩා තිබේ.

බටහිර ඉන්දීය වීඩියෝ (WIV) දශක දෙකකට වැඩි කාලයක් ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් සඳහා එකම කේබල් රූපවාහිනී සැපයුම්කරු වන අතර WIV4 (WIV හි අනුබද්ධිත ආයතනයක්) වසර 15 කට වැඩි කාලයක් දූපත් වල ඇති එකම විකාශන මධ්‍යස්ථානය වී ඇත; බහමාස් වෙතින් විකාශන ද ලබා ගත හැකිය. මෙම භූමියේ අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නන් දෙදෙනෙකු සිටින අතර එහි රටේ කේත ඉහළ මට්ටමේ වසම (ccTLD) ".tc" වේ. ආධුනික ගුවන්විදුලි ඇමතුම් සංඥා "VP5" සමඟ ආරම්භ වන අතර පැමිණෙන ක්‍රියාකරුවන් බොහෝ විට දූපත් වලින් වැඩ කරති.

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් ARCOS-1 සබ්මැරීන් කේබලය මගින් සේවය කරන අතර, එම භූමිය දකුණින් ඩොමිනිකන් ජනරජයට, උතුරින් බහමාස් වෙත සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ මධ්‍යම ඇමරිකාවේ රටවලට සම්බන්ධ කරයි.

WIV 2002 දී රට පුරා දේශීය ප්‍රවෘත්ති සහ තොරතුරු තොරතුරු වැඩසටහන් විකාශනය කරමින් චැනල් 4 ප්‍රවෘත්ති හඳුන්වා දුන්නේය. චැනල් 4 2007 නොවැම්බර් මාසයේදී WIV4 ලෙස නැවත දියත් කරන ලදී.

2013 දී 4NEWS ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි ග්‍රේස් බේ හි රූපවාහිනී චිත්‍රාගාර සමඟ දූපත් වල පළමු අධි-විභේදන කේබල් ප්‍රවෘත්ති සේවාව බවට පත්විය. DigicelPlay යනු දේශීය කේබල් සැපයුම්කරු වේ.

ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් පුවත්පත් අතර ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් සතිපතා පුවත්, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් සන් සහ ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් නිදහස් මාධ්‍ය ඇතුළත් වේ. ප්‍රකාශන තුනම සතිපතා වේ. සතිපතා නිවුස් සහ සන් යන දෙකෙහිම අතිරේක සඟරා ඇත. අනෙකුත් දේශීය සඟරා වන ටයිම්ස් ඔෆ් ද අයිලන්ඩ්ස්, s3 සඟරාව, රියල් ලයිෆ් සඟරාව, බැලර් සඟරාව සහ අන්ලීෂ්ඩ් සඟරාව.

ක්‍රීඩා

ක්‍රිකට් යනු දූපත් වල ජාතික ක්‍රීඩාවයි. ජාතික කණ්ඩායම ICC ඇමරිකාස් ශූරතාවලියේ කලාපීය තරඟාවලි සඳහා සහභාගී වන අතර, 2008 ස්ටෑන්ඩ්ෆර්ඩ් 20/20 හි කොටසක් ලෙස විස්සයි20 තරඟයක් ක්‍රීඩා කර ඇත. දේශීය ලීග දෙකක් පවතී, එකක් ග්‍රෑන්ඩ් ටර්ක් හි කණ්ඩායම් තුනක් සමඟ සහ අනෙක ප්‍රොවිඩෙන්සියල්ස් හි.

2020 දෙසැම්බර් වන විට, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වල පාපන්දු කණ්ඩායම FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල කණ්ඩායම් 210 න් 203 වන ස්ථානයේ සිටී. එහි ඉහළම ශ්‍රේණිගත කිරීම 2008 දී ලබා ගත් 158 වන ස්ථානයයි.

ජාත්‍යන්තර ඔලිම්පික් කමිටුව විසින් භූමිය පිළි නොගන්නා බැවින්, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් වැසියන් ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා උළෙලේදී මහා බ්‍රිතාන්‍යය වෙනුවෙන් තරඟ කරති.

සටහන්

1. Alternative sources give different figures for the area of the Islands. The CIA World Factbook gives 430 km² (170 sq mi), the European Union says 417 km² (161 sq mi), and the Encyclopædia Britannica says, "Area at high tide, 238 square miles (616 square km); at low tide, 366 square miles (948 square km)". A report by the Turks and Caicos Islands Department of Economic Planning and Statistics gives the same numbers as the Encyclopædia Britannica though its definitions are less clear.
2. Area and population data retrieved from the 2012 census.

යොමු කිරීම්

1. "Turks and Caicos Islands". nationalanthems.info. May 2013. 17 March 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2017.
2. "United Kingdom Overseas Territories - Toponymic Information" (PDF). 11 May 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 12 April 2022.
3. "Statistics Department | Government of the Turks and Caicos Islands". www.gov.tc. 27 February 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-03-05.
4. "Year Book of Statistics 2001–2017". Department of Statistics. www.gov.tc. Turks & Caicos Islands Government. 2018. p. 140. 6 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
5. "Vital Statistics Report 2020". Department of Statistics. www.gov.tc. Turks & Caicos Islands Government. 2021. p. 20. 6 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
6. "Turks and Caicos Islands | Data". World Bank Open Data. 10 August 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-08-10.
7. "Turks and Caicos Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 November 2023.
8. Ferguson, James A.; Bounds, John H.. "Turks and Caicos Islands". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610193/Turks-and-Caicos-Islands. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2022-03-05. 
9. "Population of the Turks and Caicos". Visit Turks and Caicos Islands (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-10-23.
10. "EU Relations with Turks and Caicos Islands". 28 September 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 December 2008.
11. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; depstc.org නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
12. "Turks and Caicos Islands". World Directory of Minorities and Indigenous Peoples. Minority Rights Group International. 2007. 2018-02-10 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත – via Refworld.
13. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; etymology නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
14. Craton, Michael; Saunders, Gail (1999) [1992]. Islanders in the Stream: A History of the Bahamian People. Vol. 1 (Paperback ed.). Athens: University of Georgia Press. ISBN 9780820342733. 15 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05 – via Google Books.
15. Ferguson, James A.; Bounds, John H.. "Turks and Caicos Islands". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610193/Turks-and-Caicos-Islands. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2022-03-05. 
16. Granberry, Julian; Vescelius, Gary S. (1992). [[[:සැකිල්ල:GBurl]] Languages of the Pre-Columbian Antilles]. Tuscaloosa: University of Alabama Press. ISBN 9780817351236 – via Google Books. {{cite book}}: Check |url= value (help)
17. Granberry, Julian; Vescelius, Gary S. (2004). Languages of the Pre-Columbian Antilles. The University of Alabama Press. pp. 80–86. ISBN 0-8173-5123-X.
18. "Turks and Caicos Islands". World Directory of Minorities and Indigenous Peoples. Minority Rights Group International. 2007. 2018-02-10 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත – via Refworld.
19. Stone, Erin Woodruff (May 2014). Indian Harvest: The Rise of the Indigenous Slave Trade and Diaspora from Española to the Circum-Caribbean, 1492-1542 (PhD). Vanderbilt University. hdl:1803/10737. OCLC 873593348. 15 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-04.
20. Sauer, Carl Ortwin (1966). The Early Spanish Main. Berkeley & Los Angeles: University of California Press. LCCN 66015004. OCLC 485687. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05 – via the Internet Archive.
21. Albury, Paul (1975). The Story of the Bahamas. Macmillan Caribbean. ISBN 9780333171318. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05 – via the Internet Archive.
22. Craton, Michael (1986). A History of the Bahamas (3rd ed.). Waterloo, ON: San Salvador Press. ISBN 9780969256809. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05 – via the Internet Archive.
23. William F. Keegan (1992). The People Who Discovered Columbus: The Prehistory of the Bahamas. University Press of Florida. ISBN 0-8130-1137-X pp. 25, 48–62, 86, 170–173, 212–213, 220–223
24. Sadler, Nigel (2008). [[[:සැකිල්ල:GBurl]] "The Sinking of the Slave Ship Trouvadore: Linking the Past to the Present"]. In Leshikar-Denton, Margaret E.; Erreguerena, Pilar Luna (eds.). Underwater and Maritime Archaeology in Latin America and the Caribbean. One World Archaeology. Vol. 56. Walnut Creek, CA: Left Coast Press. pp. 209–220. ISBN 9781598742626. {{cite book}}: Check |chapter-url= value (help)
25. Sutton, Jane (25 November 2008). Trott, Bill (ed.). "Shipwreck may hold key to Turks and Caicos' lineage". Reuters. 2015-10-16 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
26. Schmid, Randolph E. (26 November 2008). "Researchers find wreck of slave ship". Telegram & Gazette. Associated Press. 2022-03-04 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
27. Kersell, John E. (1988). "Government administration in a very small microstate: Developing the Turks and Caicos Islands". Public Administration and Development. 8 (2): 169–181. doi:10.1002/pad.4230080206.
28. "Turks and Caicos Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 November 2023.
29. Allen, Glen (16 February 1974). "Carpet-baggers ready to pull the rug on paradise; An island in search of a place in the sun". The Gazette. pp. 1 & 3. 8 March 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05 – via Google News Archive.
30. Griffith, Ivelaw L. (Spring 1997). "Illicit Arms Trafficking, Corruption, and Governance in the Caribbean". Dickinson Journal of International Law. Vol. 15, no. 3. pp. 487–508. 6 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 6 March 2022.
31. "A major step in clean up of public life in Turks and Caicos". Foreign Office of the United Kingdom. 14 August 2009. 10 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
32. Tyson, Vivian (2010). "Bahamas wants federation talks with TCI". Turks and Caicos Sun. 2011-10-04 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
33. Clegg, Peter (2013). "The United Kingdom and its Caribbean overseas territories: Present relations and future prospects" (PDF). Caribbean Journal of International Relations & Diplomacy. 1 (2): 53–64. 31 January 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF).
34. http://suntci.com/pnp-wins-seats-pdm-p435-108.htm^{[permanent dead link]}
35. Foreign Secretary statement announces elections in the Turks and Caicos Islands Foreign & Commonwealth Office
36. "Turks and Caicos: Where women hold the top jobs". BBC News. 29 January 2017. 8 September 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 July 2018.
37. Rose, Olivia (24 February 2021). "Charles Washington Misick becomes two-time leader". Turks and Caicos Weekly News. 2021-11-15 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
38. "Turks and Caicos Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 November 2023.
39. "Turks and Caicos In Numbers". Beach House TCI. 4 September 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 1 August 2015.
40. "Tropical and subtropical dry broadleaf forests: Caribbean Islands: Bahamas". World Wildlife Fund. 2021. 27 September 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය November 14, 2021.
41. Dinerstein, Eric; et al. (2017). "An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm". BioScience. 67 (6): 534–545. doi:10.1093/biosci/bix014. ISSN 0006-3568. PMC 5451287. PMID 28608869. See Supplementary appendix S1 and interactive map at "Ecoregions". 2017. 25 October 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත..
42. Ferguson, James A.; Bounds, John H.. "Turks and Caicos Islands". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610193/Turks-and-Caicos-Islands. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2022-03-05. 
43. "STS-100 Shuttle Mission Imagery". NASA. 1 May 2001. 27 August 2001 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 July 2011.
44. "Physical Characteristics" (PDF). Department of Statistics. Turks & Caicos Islands Government. 25 July 2011. Archived from the original on 27 September 2007. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2017.
45. Rudd, Murray A. (2003). "Fisheries landings and trade of the Turks and Caicos Islands". Fisheries Centre Research Reports. 11 (6). Fisheries Centre, University of British Columbia: 149–161. doi:10.14288/1.0074792. ISSN 1198-6727.
46. Clerveaux, Wesley; Fisher, Tatum (2006). "Consideration of socio-economic and demographic concerns in fisheries and coastal area management and planning in the Turks and Caicos Islands". In Tietze, Uwe; Haughton, Milton; Siar, Susana V. (eds.). Socio-economic indicators in integrated coastal zone and community-based fisheries management: Case studies from the Caribbean (PDF). FAO Fisheries Technical Paper. Vol. 491. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. pp. 125–139. ISSN 0429-9345. S2CID 126582556. 2022-03-04 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF).
47. "Frequently Asked Questions". Aquamarine Concierge. 11 April 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 11 April 2020.
48. "Turks and Caicos Weather". Turks and Caicos Tourism.
49. "Science: UK Overseas Territories – Turks and Caicos Islands". Kew. 8 November 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 29 December 2012.
50. "Science: UK Overseas Territories: Biodiversity". Kew. 2 May 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 29 December 2012.
51. "Turks and Caicos Islands – UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. 27 January 2012. 18 June 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 29 December 2012.
52. "Turks and Caicos Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 November 2023.
53. "Turks and Caicos Islands – Constitution Day (National Day)". www.flaginstitute.org. 6 August 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 6 August 2018.
54. "Turks and Caicos: Where women hold the top jobs". BBC News. 29 January 2017. 8 September 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 July 2018.
55. Isles, Delana (4 April 2020). "New chief justice takes the bench". Turks and Caicos Weekly News. 2021-12-16 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
56. "HMS Medway sets sail for the Caribbean". Royal Navy. 20 January 2020. 10 May 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 18 October 2022.
57. "Royal Navy Deploys to Help Fight Gang Violence in Turks & Caicos". 4 November 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 November 2022.
58. "TCI to build its own military regiment". tcweeklynews.com. 16 December 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 December 2019.
59. "Arrival Of A Security Assistance Team In TCI From The Uk". 23 April 2020. 8 July 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 8 August 2020.
60. "TCI Regiment gets its first commanding officer". tcweeklynews.com. 22 August 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 July 2020.
61. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් හි ජන විකාශනය StatisticsYearbook2017 නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
62. Narine, Vanessa (6 May 2013). "Non-Belongers account for 57.5 per cent of adult population - Population growth in sync with TCI's development, Forbes". Turks and Caicos Weekly News. 6 May 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
63. "Turks and Caicos Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 November 2023.
64. Ferguson, James A.; Bounds, John H.. "Turks and Caicos Islands". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610193/Turks-and-Caicos-Islands. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2022-03-05. 
65. "Demographic and Social Statistics". UNSD. සම්ප්‍රවේශය 2023-05-10.
66. "Turks and Caicos Creole English". Ethnologue. 12 December 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
67. "Turks and Caicos Islands". Ethnologue. 6 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
68. Rellie, Annalisa; Hayne, Tricia (2008). [[[:සැකිල්ල:GBurl]] Turks & Caicos Islands: The Bradt Travel Guide]. Chalfont St Peter, England: Bradt Travel Guides. ISBN 978-1-84162-268-2 – via Google Books. {{cite book}}: Check |url= value (help)
69. Sadler, Nigel (2008). [[[:සැකිල්ල:GBurl]] "The Sinking of the Slave Ship Trouvadore: Linking the Past to the Present"]. In Leshikar-Denton, Margaret E.; Erreguerena, Pilar Luna (eds.). Underwater and Maritime Archaeology in Latin America and the Caribbean. One World Archaeology. Vol. 56. Walnut Creek, CA: Left Coast Press. pp. 209–220. ISBN 9781598742626. {{cite book}}: Check |chapter-url= value (help)
70. icc. "Turks and Caicos Islands". www.icc-cricket.com (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-10-27.
71. "The Food and Cuisine of Turks and Caicos". Thesandstc.com. 2 December 2015. 13 June 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2017.
72. Hansen, Randall (2000). Citizenship and Immigration in Post-war Britain: The Institutional Origins of a Multicultural Nation. Oxford & New York: Oxford University Press. ISBN 9780191583018. 6 March 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
73. "New Immigration law changes criteria to become a TCI Belonger". suntci.com. 10 August 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-08-10.
74. Administrator (2023-08-03). "Ministry of Education, Youth, Sports and Social Services - Turks and Caicos Islands". Ministry of Education, Youth, Sports and Social Services - Turks and Caicos Islands (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-10-27.
75. "Government". Government of the Turks and Caicos. 3 August 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 January 2020.
76. Tyson, Vivian (15 September 2014). "Ashcroft School is Now International School of the TCI". The Sun. 18 January 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 18 January 2020.
77. "Education System". Turks and Caicos Islands Ministry of Education, Youth, Sports and Library Services. 27 October 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 October 2020.
78. "Schools". TCI Mall. 23 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 October 2020.
79. "The Open Campus in Turks & Caicos". Open Campus. 12 June 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 11 June 2018.
80. Health in the Americas+, 2017 Edition. Summary: Regional Outlook and Country Profiles. Washington, D.C.: IRIS Pan American Health Organization. 2017. ISBN 9789275119662. 2022-01-22 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
81. "Our History". TCI Hospital. 22 October 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 27 December 2020.
82. "Turks and Caicos Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 November 2023.
83. Ferguson, James A.; Bounds, John H.. "Turks and Caicos Islands". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610193/Turks-and-Caicos-Islands. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2022-03-05. 
84. "Turks and Caicos History". Visit Turks and Caicos Islands (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-10-27.
85. "TCI Stats Box". Department of Economic Planning and Statistics. February 25, 2010. 13 September 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 13 July 2014.
86. "Coins from Turks and Caicos Islands", Numista. සංරක්ෂණය කළ පිටපත 22 අගෝස්තු 2019 at the Wayback Machine. Retrieved on 22 August 2019.
87. "Turks & Caicos: Energy Snapshot" (PDF). Energy Transition Initiative. U.S. Department of Energy. May 2020. 6 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 21 March 2022.
88. "TCI Stats Box". Department of Economic Planning and Statistics. 13 November 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 August 2009.
89. Stuart, Gloria (26 February 2019). "The World's Third-Largest Coral System Awaits At Turks And Caicos". Jupiter Magazine (ඉංග්‍රීසි බසින්). 12 August 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 August 2019.
90. "Interesting Facts about the Turks and Caicos Islands". 5 April 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 14 September 2016.
91. "Tourism in Turks & Caicos". Caribbean Days. 21 February 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 February 2015.
92. "Celebrities and Famous People in the Turks and Caicos". Visit Turks and Caicos Islands (ඉංග්‍රීසි බසින්). 25 April 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 10 October 2019.
93. Clarke, Katherine (August 2019). "Bruce Willis Sells Turks and Caicos Compound for $27 Million". The Wall Street Journal (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 10 October 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 10 October 2019.
94. Alleyne, Mike (October 2007). "Interview With Nile Rodgers". Journal on the Art of Record Production (2). 8 August 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 8 August 2021.
95. "The Turks and Caicos Music & Cultural Festival". 21 April 2008. 12 June 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 7 August 2008.
96. Ebrahimji, Alisha (28 May 2024). "What we know about the Americans arrested for bringing ammo to Turks and Caicos". CNN. සම්ප්‍රවේශය 4 June 2024.
97. "Grace Bay Club". Grace Bay Resorts. 2022-01-26 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
98. "The Somerset on Grace Bay". www.thesomerset.com. 2021-12-04 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2017.
99. "Beaches Turks & Caicos". Beaches Resorts. 2022-02-16 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
100. "Seven Stars Resort & Spa". www.sevenstarsgracebay.com. 2022-02-28 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2017.
101. "Alexandra Resort". www.alexandraresort.com. 2022-01-30 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 11 June 2015.
102. "West Bay Club". Grace Bay Resorts. 2021-12-25 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-05.
103. "Intentional Homicide". dataunodc.un.org. United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC). Table by country. Latest available year varies by country. Some have 2023 data. Can select for few or many countries, regions, years. You can shrink the width of the table to see all the options, and all the years you selected. To do so drag the zoom bar button at the bottom of the page. There is a dataset link to download all the data. Table last fully updated from dataset retrieved 24 June 2024. Individual countries updated since then.
104. "Victims of Intentional Homicide: 2018". UNODC. United Nations Office on Drugs and Crime. Map and table of rates and counts. Pick a country (or countries) in the sidebar "Country" dropdown menu. Then pick a year (1990-2018). Click that country on the map to see a timeline graph of homicide rates. Below the map see a timeline table of the rates and counts for that country or countries. There is a "Bulk data download" link at top right (hover to see name). May need to click twice to download.
105. "Homicide rate | dataUNODC". United Nations Office on Drugs and Crime. Timeline graph of "Victims of intentional homicide 1990-2018". Can select a country and a region. Table below graph shows data 1990-2018. Download link icon below table offers multiple formats just for selected country and region. Click "bulk data download" link icon twice at top of page to get Excel file that covers years 1990-2018 for all countries.
106. Koch, Alexandra (2025-03-06). "Travel warning issued for popular spring break tropical destination over crime concerns". Fox News (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2025-03-07.
107. "Turks and Caicos Islands International Travel Information". travel.state.gov (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2025-03-07.
108. "Providenciales International Airport, Turks and Caicos Islands, United Kingdom". airport-technology.com. 5 July 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 August 2014.
109. Turks and Caicos, Bradt Travel Guides, Annalisa Rellie, Tricia Hayne, 2008, page 50
110. "Turks and Caicos Islands: Getting Around". frommers.com. 10 August 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 August 2014.
111. "Railways in the United Kingdom". Sinfin.net. 2 February 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 July 2011.
112. "History of the Turks and Caicos Islands". Visit Turks and Caicos Islands. 12 February 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 20 February 2015.
113. Frasketi, Joseph J. Jr. "The Grand Turk Connection with the Project Mercury/Glenn Flight". Joe Frasketi's Space and other Topical Covers. Archived from the original on 21 February 2015. සම්ප්‍රවේශය 20 February 2015.
114. "Practical Information (Know Before You Go)". 12 February 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 June 2015.
115. "Turks & Caicos Postal Services, Mail, post offices | TCI Online". 13 June 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 June 2015.
116. "Government – Turks and Caicos Information – TCI Mall". Tcimall.tc. 30 April 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 March 2017.
117. "Submarine Cable Map - ARCOS". Submarine Cable Map. සම්ප්‍රවේශය 14 July 2023.
118. "Archived copy". 11 December 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 November 2011.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
119. "Times of the Islands". 5 December 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 November 2011.
120. "S3 Magazine". s3magazine.com. 4 October 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 25 November 2011.
121. "ICC Members: Turks and Caicos Islands". International Cricket Council. 7 November 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2012.
122. "Other Matches played by Turks and Caicos Islands". CricketArchive. 12 October 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2012.
123. "Twenty20 Matches played by Turks and Caicos Islands". CricketArchive. 12 October 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2012.
124. "The FIFA/Coca-Cola World Ranking - Associations - Turks and Caicos Islands". FIFA.com. 7 December 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 24 December 2020.
125. "About the Turks and Caicos Government". Visit Turks and Caicos Islands. 2 February 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 27 January 2017.

උතුරු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ යැපෙන භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව

විකිපීඩියා, විකි, විශ්වකෝෂය, පොත, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවීම, නොමිලේ බාගත කිරීම, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් පිළිබඳ තොරතුරු, ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් යනු කුමක්ද? ටර්ක්ස් සහ කයිකෝස් දූපත් යනු කුමක් දර්ශනය කරන්නේ?