පැල්මයිරා ඇටෝල් (/pælˈmaɪrə/), පැල්මයිරා දූපත ලෙසද හැඳින්වේ, එය උතුරු රේඛීය දූපත් වලින් එකකි (කිංමන් පරයට ගිනිකොන දෙසින් සහ කිරිබාටිට උතුරින්). එය හවායි දූපත් වලට දකුණින්, හවායි සහ ඇමරිකානු සැමෝවා අතර මාර්ගයෙන් දළ වශයෙන් තුනෙන් එකක් පමණ දුරින් පිහිටා ඇත. උතුරු ඇමරිකාව සැතපුම් 3,300 ක් (කිලෝමීටර් 5,300) පමණ ඊසාන දෙසින් සහ නවසීලන්තය නිරිත දෙසින් එකම දුරින් පිහිටා ඇති අතර, පරමාණුව පැසිෆික් සාගරයේ ආසන්න මධ්යයේ ස්ථානගත කරයි. භූමි ප්රමාණය වර්ග සැතපුම් 4.6 (වර්ග කිලෝමීටර් 12) ක් වන අතර, මුහුදට මුහුණලා ඇති වෙරළ තීරය සහ ගල්පරය සැතපුම් 9 (කිලෝමීටර් 14) ක් පමණ වේ. බටහිර කලපුව ලෙස හැඳින්වෙන එක් බෝට්ටු නැංගුරමක් ඇති අතර, පටු කෘතිම නාලිකාවක් සහ පැරණි ගුවන් පථයක් මගින් මුහුදෙන් ප්රවේශ විය හැකිය; දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, එය වසර ගණනාවක් නාවික ගුවන් කඳවුරක් බවට පත් කරන ලද අතර පුහුණුවීම් සහ ඉන්ධන පිරවීම සඳහා භාවිතා කරන ලදී. පර්ල් වරායට එල්ල වූ ප්රහාරයෙන් දින කිහිපයකට පසු, 1941 දෙසැම්බර් මාසයේදී එය සබ්මැරීනයකින් ෂෙල් වෙඩි ප්රහාර එල්ල කරන ලද නමුත් එය ප්රධාන සටනක ස්ථානයක් නොවීය. කාලයත් සමඟ පැල්මයිරා එහි දූපත් බොහොමයක් එකට ඒකාබද්ධ කර ඇති බැවින්, යාබද භූමි ප්රමාණය වැලි බැමිවල වඩදිය බාදිය සහ ස්ථාන මත රඳා පවතී. උදාහරණයක් ලෙස, ස්ට්රෝන්, මෙන්ජ් සහ කූපර් දූපත් එක් යාබද දූපතකි. ඒ හා සමානව, කොරල් පරයකින් වට වූ පරමාණුවේ බොහෝ නොගැඹුරු සහ කොරල් හිස් ඇත.
පැල්මයිරා ඇටෝල් | |
|---|---|
එක්සත් ජනපදයේ සංස්ථාපිත භූමිය එක්සත් ජනපද කුඩා පිටත දූපත් | |
| පැල්මයිරා දූපතේ භූමිය | |
පැල්මයිරා අටෝල් නරඹන්නන්ගේ ප්රවේශ සිතියම | |
පැසිෆික් සාගරයේ පැල්මයිරා අටෝල්හි පිහිටීම | |
| ස්වෛරී රාජ්යය | එක්සත් ජනපද |
| එක්සත් ජනපදය විසින් ඈඳා ගන්නා ලදී | 1900 ජුනි 14 |
| Named for | ඇමරිකානු වෙළඳ නෞකාවක් වන "පැල්මයිරා" |
| රජය | ජාතික වනජීවී රක්ෂිතය |
• පරිපාලනය කරනු ලබන්නේ | එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය |
• අධිකාරි | ලෝරා බියුර්ගාඩ්, පැසිෆික් දූපත් උරුම සමුද්ර ජාතික ස්මාරකය |
| භූමි ප්රදේශය | |
• Land | 11.9 km2 (4.6 sq mi) |
• Water | 0 km2 (0 sq mi) |
| Dimensions | |
• Length | 4.7 km (2.9 mi) |
• Width | 6.8 km (4.2 mi) |
| Elevation | 2.1 m (7 ft) |
| ඉහළම උන්නතාංශය (වැලි දූපත) | 10 m (30 ft) |
| Lowest elevation | 0 m (0 ft) |
| ජනගහනය | |
• 2019 estimate | 4–20 කාර්ය මණ්ඩලය සහ විද්යාඥයින් |
| මුදල් | එක්සත් ජනපද ඩොලරය (US$) (USD) |
| වේලා කලාපය | UTC−10:00 (හවායි–ඇලූටියන් වේලා කලාපය) |
| ISO 3166 කේතය |
|
| අන්තර්ජාල TLD | .us |
IUCN category Ia (strict nature reserve) | |
| Designated | 2001 |
Invalid designation | |
| Official name | පැල්මයිරා අටෝල් ජාතික වනජීවී රක්ෂිතය |
| Designated | 2011 අප්රේල් 1 |
| Reference no. | 1971 |
එය ලයින් දූපත් වල දෙවන-උතුරු කෙළවර වන අතර ජාර්විස් දූපත සහ කිංමන් පරය සමඟ දූපත් සමූහයේ ඇමරිකානු දූපත් තුනෙන් එකකි. පැල්මයිරා අටෝල් යනු ලොව විශාලතම සමුද්ර ආරක්ෂිත ප්රදේශය වන පැසිෆික් දූපත් උරුම සමුද්ර ජාතික ස්මාරකයේ කොටසකි. අතොළුව වියළි බිම් සහ ගල්පර සමඟ ජලයෙන් යට වූ වැලි තට්ටු වලින් සමන්විත වේ. එය කොරල් පර වලින් වෙන් කරන ලද කලපු තුනකින් සමන්විත වේ. බටහිර ගල්පර ටෙරස් යනු විශාලතම රාක්ක-ගල්පර වලින් එකක් වන අතර එහි මානයන් සැතපුම් 2 x 3 (කිලෝමීටර 3.2 x 4.8) වේ. පැල්මයිරා අටෝල්හි කොරල් විශේෂ 150 කට වඩා වාසය කරයි, එය හවායි හි වාර්තා වී ඇති සංඛ්යාව මෙන් දෙගුණයකි.
පැල්මයිරා අටෝල්හි ස්ථිර ජනගහනයක් නොමැත, නමුත් පර්යේෂණ, සංචාරක සහ සමුද්ර විද්යාව හෝ සමීක්ෂණ කටයුතු වැනි වෙනත් ව්යාපෘති සඳහා තාවකාලික කාර්ය මණ්ඩලය සහ අමුත්තන්ගේ ස්ථාවර ප්රවාහයක් ඇත. එය සංස්ථාපිත අසංවිධිත භූමියක් ලෙස පරිපාලනය කරනු ලැබේ, වර්තමානයේ එහි වර්ගයේ එකම එක, එක්සත් ජනපද අභ්යන්තර දෙපාර්තමේන්තුවේ එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය විසිනි. මෙම භූමිය එක්සත් ජනපද රජයේ විවිධ දෙපාර්තමේන්තු සහ ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය විසින් සේවයේ යොදවා ඇති කාර්ය මණ්ඩලය 4-25 ක් සහ විද්යාඥයින් 4-25 දෙනෙකුගෙන් යුත් විචල්ය තාවකාලික ජනගහනයක් මෙන්ම පැල්මයිරා අටෝල් පර්යේෂණ සම්මේලනය විද්වතුන්ගේ භ්රමණය වන මිශ්රණයක් ද සපයයි. අතොළුවේ ජලයෙන් යට වූ කොටස් පරිපාලනය කරනු ලබන්නේ අභ්යන්තර දෙපාර්තමේන්තුවේ දූපත් කටයුතු පිළිබඳ කාර්යාලය විසිනි.
2000 දී, අතොළුවේ බොහෝ ඉඩම්, නිවස සහ සමහර විට වැලි දූපත් පමණක් හැර, ස්වභාව සංරක්ෂණාගාරය විසින් ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ පවුලෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 30 කට (GBP මිලියන 21) මිලදී ගන්නා ලදී.
භූගෝලය
මෙම අතොළුව පුළුල් ගල්පරයක්, නොගැඹුරු කලපු තුනක් සහ වෘක්ෂලතාදියෙන් වැසී ඇති වැලි සහ ගල්පර-පාෂාණ දූපත් සහ බාර් ගණනාවකින් සමන්විත වේ - බොහෝ දුරට පොල් ගස්, ස්කේවෝලා සහ උස පිසෝනියා ගස්.
බොහෝ දූපත් සම්බන්ධ වේ. වැලි දූපත සහ බටහිරින් හෝම් දූපත් දෙක; උතුරේ ක්වායිල්, විපූර්විල් සහ බන්කර් දූපත්; සහ නැගෙනහිරින් නැගෙනහිර, ෆර්න්, බර්ඩ් සහ බැරන් දූපත් එසේ නොවේ. විශාලතම දූපත උතුරේ කූපර් දූපත වන අතර දකුණේ කෞලා දූපත වේ. දූපත් වල උතුරු ආරුක්කුව සෑදී ඇත්තේ ස්ට්රෝන් දූපත, කූපර් දූපත (හෝ මුල් කූපර් සහ මෙන්ග් දූපත් 1940 දී එක් වූ දා සිට කූපර්-මෙන්ග් දූපත), ඒවියේෂන් දූපත, ක්වායිල් දූපත, විපූර්විල් දූපත, බන්කර් දූපත, නැගෙනහිරින් නැගෙනහිර දූපත, පැපාලා දූපත සහ පෙලිකන් දූපත සහ දකුණින් බර්ඩ් දූපත, හොලේයි දූපත, ඉංජිනේරු දූපත, ටැනගර් දූපත, මැරීන් දූපත, කෞලා දූපත, පැරඩයිස් දූපත, හෝම් දූපත් සහ වැලි දූපත (දක්ෂිණාවර්තව) ය.
පැල්මයිරා අටෝල් සැමෝවා වේලා කලාපයේ (UTC−11:00) පිහිටා ඇති අතර එය ඇමරිකානු සැමෝවා, මිඩ්වේ ඇටෝල්, කිංමන් රීෆ් සහ ජාර්විස් දූපත යන කාල කලාපයටම අයත් වේ.
- පැල්මයිරා අටෝල්, 2010 චන්ද්රිකා ඡායාරූපයක්
- පැල්මයිරා අටෝල් හි ස්ට්රෝන් දූපතේ පොල් ගස්
එක්සත් ජනපදයේ සංස්ථාගත කරන ලදී
The Insular Cases හිදී, ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් සංස්ථාපිත භූමි ප්රදේශ එක්සත් ජනපදයේ අනිවාර්ය කොටස් ලෙස සලකනු ලැබූ අතර, හුදෙක් දේපළ ලෙස නොව. සංස්ථාපිත පැල්මයිරා අතොළුව යනු සංස්ථාපිත එක්සත් ජනපදයේ දකුණු කෙළවර වන අතර එහි දකුණු කෙළවරේ වෙරළ 5°52'15" උතුරු අක්ෂාංශයේ පිහිටා ඇත. ඇමරිකානු සැමෝවා (සහ දකුණු කෙළවරේ ස්ථානය වන රෝස් අතොළුව) වැනි එක්සත් ජනපද පාලිත ප්රදේශ දකුණින් පිහිටා ඇත, නමුත් ඒවා සංස්ථාපිත ප්රදේශ නොවේ.
දේශගුණය
සාමාන්ය වාර්ෂික වර්ෂාපතනය වසරකට අඟල් 175 (මි.මී. 4,400) පමණ වේ. සාමාන්ය උෂ්ණත්වය වසර පුරා 85 °F (29 °C) කි. අතොළුව ආසන්න වශයෙන් ඉහළම සාගරිකතා දර්ශකය (එනම්, එහි දේශගුණයට මුහුදෙන් බලපාන ප්රමාණය) සහ පෘථිවියේ ඕනෑම ස්ථානයක අඩුම දෛනික සහ වාර්ෂික උෂ්ණත්ව විචලනයන්ගෙන් එකකි. නාඌරූහි රාත්රී කාලයේ වඩාත් ස්ථාවර උෂ්ණත්වයක් ඇති අතර සෑම මසකම සාමාන්යය 77 °F (25 C) ක් මෙන්ම ඒකාකාරව පැතිරුණු වර්ෂාපතනයක් ඇත.
| පැල්මයිරා අටෝල් සඳහා කාලගුණ දත්ත | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| මාසය | ජන | පෙබ | මාර් | අප්රි | මැයි | ජුනි | ජූලි | අගෝ | සැප් | ඔක් | නොවැ | දෙසැ | වසර |
| මධ්යන්ය දෛනික උපරිමය °C (°F) | 28.9 (84.0) | 28.3 (83.0) | 28.9 (84.0) | 29.4 (85.0) | 29.4 (85.0) | 29.4 (85.0) | 29.4 (85.0) | 29.4 (85.0) | 30.0 (86.0) | 29.4 (85.0) | 29.4 (85.0) | 29.4 (85.0) | 29.3 (84.8) |
| දෛනික සාමාන්යය °C (°F) | 26.7 (80.0) | 26.1 (79.0) | 26.7 (80.0) | 27.2 (81.0) | 27.2 (81.0) | 27.2 (81.0) | 27.2 (81.0) | 26.7 (80.0) | 27.2 (81.0) | 27.2 (81.0) | 26.7 (80.0) | 27.2 (81.0) | 26.9 (80.5) |
| මධ්යන්ය දෛනික අවමය °C (°F) | 24.4 (76.0) | 23.9 (75.0) | 24.4 (76.0) | 25.0 (77.0) | 25.0 (77.0) | 25.0 (77.0) | 25.0 (77.0) | 24.4 (76.0) | 25.0 (77.0) | 25.0 (77.0) | 24.4 (76.0) | 25.0 (77.0) | 24.7 (76.5) |
| සාමාන්ය වර්ෂාපතනය mm (inches) | 340 (13.3) | 220 (8.5) | 250 (9.8) | 190 (7.3) | 310 (12.1) | 420 (16.6) | 430 (17.1) | 510 (20.1) | 280 (10.9) | 250 (10.0) | 360 (14.3) | 520 (20.3) | 4,080 (160.3) |
| සාමාන්ය වැසි සහිත දින | 14.5 | 12.3 | 15.3 | 11.8 | 17.2 | 17.9 | 20.2 | 19.8 | 13.6 | 14.3 | 14.5 | 16.5 | 187.9 |
| Source: Weatherbase.com | |||||||||||||
නිල නම්
පැල්මයිරා යනු එක් දූපතක් නොව දූපත් කිහිපයක් සහිත කොරල් අතොළුවක් වුවද, 1802 දී එය සොයා ගත් දා සිට එය පැල්මයිරා දූපත ලෙස හැඳින්වේ. මෑතකදී එය පැල්මයිරා අටෝල් ලෙස හැඳින්වෙන යම් අරමුණු සඳහා ය. 1959 සිට කොංග්රසය විසින් රඳවාගෙන ඇති ෆෙඩරල් භූමියේ නම පැල්මයිරා දූපතයි, නමුත් එම භූමිය තුළ ඇති ජාතික වනජීවී රක්ෂිතයේ නිල නාමය පැල්මයිරා අටෝල් වන අතර එය පැසිෆික් දූපත් උරුම සමුද්ර ජාතික ස්මාරකයේ අනුරූප අංශය ද වේ. විධිමත් ඔප්පු, බදු සහ එහි ඉඩම් සඳහා ෆෙඩරල් නියෝග එය පැල්මයිරා දූපත ලෙස හැඳින්වේ. තවද, අතොළුවේ ඇති දූපත් කෞලා දූපත, කූපර් දූපත සහ වෙනත් අය ලෙස ද දූපත ලෙස නම් කර ඇත. විශාලතම තනි දූපත වන්නේ කලපුවේ උතුරු පැත්තේ පිහිටා ඇති කූපර් දූපතයි.
දේශපාලන තත්ත්වය
පැල්මයිරා යනු එක්සත් ජනපදයේ සංස්ථාපිත භූමියකි (1959 සිට එවැනි එකම භූමිය), එනම් එය එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ සියලුම විධිවිධානවලට යටත් වන අතර ස්ථිරවම ඇමරිකානු ස්වෛරීභාවය යටතේ පවතී. පැල්මයිරා අසංවිධානාත්මක භූමියක් ලෙස පවතී. 1959 දී හවායි රාජ්යයක් බවට පත්වීමෙන් පසු කිසිදු කොංග්රස් පනතකින් පැල්මයිරා පාලනය කළ යුතු ආකාරය නිශ්චිතව දක්වා නොමැත. අදාළ එකම ෆෙඩරල් නීතිය ජනාධිපතිවරයාට උපදෙස් පරිදි හෝ හවායි දිස්ත්රික්කය සඳහා එක්සත් ජනපද දිස්ත්රික් අධිකරණය හරහා පැල්මයිරා පරිපාලනය කිරීමට බලය ලබා දෙයි (හවායි ඔම්නිබස් පනත, ප්රකාශන එල්. 86–624, ජූලි 12, 1960, 74 සංඛ්යාලේඛන 411). 1961 ඔක්තෝබර් 10 දින සිට බලපැවැත්වෙන පරිදි විධායක නියෝගය 10967, අභ්යන්තර කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුව එහි සිවිල් පරිපාලනයේ සියලුම විධායක, ව්යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ අධිකාරිය සඳහා වගකිව යුතු බව සපයා ඇත.
පාලන ගැටළුව සාමාන්යයෙන් මතභේදාත්මක කාරණයක් වන්නේ එහි ස්ථිර ජනගහනයක් ජීවත් නොවන බැවිනි. කූපර් දූපත සහ මෙම අතොළුවේ තවත් ඉඩම් කැබලි දහයක් ස්වභාව රක්ෂිතයක් ලෙස කළමනාකරණය කරන ද නේචර් කන්සර්වන්සි සතු වේ. හෝම් ඇතුළු නිරිතදිග දූපත්, හිටපු පැල්මයිරා හිමිකරු හෙන්රි අර්නස්ට් කූපර් සහ තවත් අයගෙන් පැවත එන්නන්ට අයත් වේ. පැල්මයිරා හි ඉතිරි කොටස එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවයේ අධිකරණ බලය යටතේ ෆෙඩරල් ඉඩම් සහ ජලය වේ. පැල්මයිරාට රාජ්ය හෝ පළාත් පාලන ආයතනයක් නොමැති බැවින්, එය හොනොලුලු සිට සෘජුවම එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, එක්සත් ජනපද අභ්යන්තර දෙපාර්තමේන්තුවේ දූපත් කටයුතු කාර්යාලය විසින් පරිපාලනය කරනු ලබන සමහර ජලයෙන් යට වූ පත්රිකා හැර. අනෙකුත් සියලුම අරමුණු සඳහා පැල්මයිරා එක්සත් ජනපදයේ කුඩා පිටත දූපත් වලින් එකක් ලෙස සැලකේ. ඒවා එක්සත් ජනපදයේ රේගු භූමියෙන් පිටත පිහිටා ඇති අතර රේගු බදු නොමැත.
පැල්මයිරා ඉඩම 1912 දී හවායි ඉඩම් අධිකරණයේ ලියාපදිංචි කරන ලදී. 1959 දී, පැල්මයිරා හැර හවායි ෆෙඩරල් ප්රදේශයේ ඉතිරි කොටස හවායි ප්රාන්තය බවට පත් විය. හවායි ඉඩම් අධිකරණය රාජ්ය අධිකරණයක් බවට පත් වූ අතර පැල්මයිරා ඉඩම් පිළිබඳ අධිකරණ බලය අහිමි විය. ඒ වෙනුවට, පැල්මයිරා ඉඩම් ලේඛන හොනොලුලු හි ෆෙඩරල් අධිකරණයේ ගොනු කර හෝ වාර්තා කර ඇත.
ආර්ථිකය
පැල්මයිරා හි ඇති එකම වත්මන් ආර්ථික ක්රියාකාරකම වන්නේ TNC පරිත්යාගශීලීන් විසින් ගෙවන ලද පරිසර සංචාරක චාරිකා ය. බොහෝ මාර්ග සහ මුහුදු මාර්ග දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී ඉදිකරන ලදී. මේවායින් බොහොමයක් දැන් සේවය කළ නොහැකි සහ දතට වැඩී ඇති අතර, බොහෝ මුහුදු මාර්ග සහ දූපත් අතර පිරවූ ප්රදේශ සෝදා ඉවත් කරන ලද හිඩැස් ඇත. කූපර් දූපතේ යාර 2,000 ක් දිග (මීටර් 1,800) තාර නොදැමූ ගුවන් පථයක් දෙවන ලෝක යුද්ධයට පෙර සහ අතරතුර පැල්මයිරා දූපත් නාවික ගුවන් ස්ථානය සඳහා ඉදිකරන ලදී.
ගුවන්තොටුපළ
පැල්මයිරා (කූපර්) ගුවන්තොටුපළ (ICAO: PLPA, FAA LID: P16) යනු පැසිෆික් සාගරයේ පැල්මයිරා අටෝල් හි පිහිටි අනවසර ගුවන්තොටුපළකි. එය පුද්ගලික භාවිතය සඳහා පහසුකමක් වන අතර, මුලින් දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී ඉදිකරන ලද අතර දැන් එය ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය සතුය. එහි එක් ධාවන පථයක් (6/24) අඩි 5,000 × අඩි 150 (මීටර 1,524 × මීටර 46) මනින ලදී. ඉදිකරන විට, ගුවන්තොටුපළ පැල්මයිරා අටෝල් ගුවන්තොටුපළ ලෙසත්, පසුව මධ්යම පැසිෆික් ප්රදේශයේ ලයින් දූපත් වල පැල්මයිරා අටෝල් හි හිටපු නාවික ගුවන්තොටුපළක් වූ බැවින් පැල්මයිරා දූපත් නාවික ගුවන් ස්ථානය ලෙසත් හැඳින්විණි. ගුවන්තොටුපළ සඳහා නම පැමිණෙන්නේ 1911 සිට 1922 දක්වා පැල්මයිරා හිමිකාරීත්වය දැරූ හෙන්රි අර්නස්ට් කූපර් ජ්යෙෂ්ඨ (1857–1929) විසිනි.
මෙම ස්ථානයේ ගුවන් තොටුපළක් සඳහා 1938 දී එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව විසින් මූලික සමීක්ෂණ සිදු කරන ලදී. ඉදිකිරීම් ආරම්භ කළ පළමු නාවික කණ්ඩායම 1939 නොවැම්බර් 14 වන දින හොනොලුලු සිට යාත්රා කළේය. ධාවන පථය තලා දැමූ කොරල් වලින් සාදා දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී පුළුල් කරන ලදී. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, එක්සත් ජනපද නාවික ඉදිකිරීම් බලඇණිය නැව්වලට ආරක්ෂිත කලපුවලට ඇතුළු විය හැකි වන පරිදි නාලිකාවක් හාරා, ගුවන් කඳවුරේ පාරදෘශ්ය සැපයුම් ගුවන් යානා ඉන්ධන පිරවීම සඳහා දිගු, තාර නොදැමූ ගොඩබෑමේ තීරුවකට කොරල් සුන්බුන් බුල්ඩෝසර් කළේය. 1942 ජනවාරි 16 වන දින, හවායි ගුවන් හමුදාවේ කාර්ය සාධක කණ්ඩායම් 8 හි කොටසක් ලෙස ලුතිනන් කර්නල් වෝල්ටර් සී. ස්වීනි ජූනියර් විසින් අණ දෙන ලද හවායි සිට බෝයිං බී -17 පියාසර බලකොටුව බෝම්බ හෙලන යානා හයක් ගුවන් කඳවුරේ ස්ථානගත කරන ලදී. මැරීන් බළකාය VMF-211 නියමුවන් ද ගුවන් තොටුපළ භාවිතා කළහ. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, තවත් ධාවන පථ දෙකක් ඉදිකර භාවිතා කරන ලදී, එකක් මෙන්ග් දූපතේ සහ අනෙක වැලි දූපතේ. මෙම ධාවන පථ දැන් ශාක වලින් වැසී ගොස් වනාන්තරයට නැවත පැමිණ ඇත. 1961 වන තෙක් එක්සත් ජනපද ගුවන් හමුදාව ප්රධාන ගුවන් තොටුපළ නඩත්තු කළේය.
ගුවන් පථය අදටත් පවතින නමුත් පූර්ව අවසරය ලබා ගැනීමෙන් පසුව හෝ හදිසි අවස්ථාවකදී පමණක් භාවිතා කළ හැකිය.
ඉතිහාසය
සොයාගැනීම
පැල්මයිරා ප්රථම වරට දැකගත හැකි වූයේ 1798 දී ආසියාවට ගිය ඇමරිකානු සීල් නෞකාවක් වන බෙට්සි හි දී බව කනෙක්ටිකට් හි ස්ටෝනින්ටන් හි කපිතාන් එඩ්මන්ඩ් ෆැනින්ගේ මතක සටහන් වලට අනුව ය. ෆැනින් ලිව්වේ පෙර රාත්රියේ ඔහු තුන් වතාවක් අවදි වූ බවත්, තුන්වන වතාවට පසුව එය පෙර නිමිත්තක් ලෙස ගත් බවත්, රාත්රියේ ඉතිරි කාලය සඳහා බෙට්සිට ඉහළට එසවීමට නියෝග කළ බවත්ය. පසුදා උදෑසන, බෙට්සි නැවත යාත්රා කිරීම ආරම්භ කළ නමුත්, නාවික සැතපුමක් පමණ දුරින්, පසුව පැල්මයිරා දූපත ලෙස හැඳින්වෙන ගල්පරය දුටු බව ඔහු විශ්වාස කළේය. නැව රාත්රියේ එහි ගමන් කළ හොත් එය විනාශ වීමට ඉඩ තිබුණි. පැල්මයිරා සොයා ගත් බවට කපිතාන් ෆැනිංගේ ප්රකාශය අභියෝගයට ලක් වී ඇත, මන්ද ඔහු කිංමන් පරයට ළඟා වූයේ සැතපුම් 34 ක් (කිලෝමීටර 55) දුරින් පමණක් බවත් එම දුරින් පැල්මයිරා දැක නොතිබිය හැකි බවත් යන මතය මතය. 1803 ජූලි 29 වන දින බැල්ටිමෝර් පුවත්පත වන ද ටෙලිග්රාෆ් සහ ඩේලි ඇඩ්වර්ටයිසර්, ෆැනිංගේ සඟරාවෙන් සෘජුවම උපුටා දක්වන බව පෙනේ: "අපි හිතුවේ අපි නොගැඹුරු ප්රදේශයේ (කිංමන් පරයේ) මාස්ට්හෙඩ් සිට දකුණට ගොඩබිම දුටුවා කියලා, නමුත් එය ඉතා මීදුම සහිත වූ නිසා අපට නිශ්චිතවම කිව නොහැකි විය." මෙය 1833 දී ෆැනිංගේ පොතට පටහැනි වනු ඇත, එහි ඔහු කිංමන් රීෆ් ගැන සඳහන් කරමින් මෙසේ ලිවීය, "මම ඉහළට ගියෙමි, වීදුරුවේ ආධාරයෙන් දකුණේ බොහෝ දුරට එයට ඉහළින් ඇති භූමිය පැහැදිලිව දැකගත හැකි විය."
1802 නොවැම්බර් 7 වන දින, කපිතාන් කොර්නේලියස් සෝව්ල් (සමහර විට "සෝව්ල්" ලෙස අක්ෂර වින්යාසය) යටතේ පැල්මයිරා නෞකාව ගල්පරය මත නැව මුහුදුබත් වූ අතර, එය නෞකාවේ නම ලබා ගත්තේය. මුහුදේ සිට ගල්පරය හරහා යාත්රා කළ හැකි බෝට්ටු මාර්ගයක් නොමැති වීම නිසා, එය කිසි විටෙකත් ජනාවාස වී නොතිබුණි. පරමාණුවේ පුරාවිද්යාත්මක සමීක්ෂණ නොමැතිකම යුරෝපීය සම්බන්ධතා විවෘත වීමට පෙර වාසස්ථාන පිළිබඳ ප්රශ්නය ඉතිරි කරයි. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස, 1802 ට පෙර පොලිනීසියානු, මයික්රොනීසියානු හෝ වෙනත් පූර්ව-යුරෝපීය ස්වදේශික ජනාවාස පිළිබඳ කිසිදු මාරේ, බැසෝල්ට් කෞතුක වස්තු හෝ සාක්ෂි පැල්මයිරා හි වාර්තා වී නොමැත. ඔහු සොයා ගන්නා අවස්ථාවේ දී, කැප්ටන් සෝව්ල් මෙසේ ලිවීය:
දූපතේ වැසියන් නැත, මිරිදිය ජලය හමු නොවීය; නමුත් ඉතා විශාල ප්රමාණයේ පොල් ගෙඩි [sic] බහුලව දක්නට ලැබේ; සහ විවිධ වර්ගවල සහ විශාල නොගැඹුරු මාළු භූමිය වටා ඇත.
එස්පෙරන්සා නිධානය
19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී, පේරු හි උපරාජය තුළ කොල්ලකන ලද රන්, රිදී සහ වටිනා ගල් (සමහර විට ඉන්කා නිධන් ලෙස විස්තර කෙරේ) විශාල නිධානයක් පිළිබඳ කථා පැසිෆික් සාගරයේ සංසරණය විය. කාර්ය මණ්ඩලයක් එය පේරු හි කැලාඕ වරායේ එස්පෙරන්සා නෞකාවට රහසිගතව පටවා 1816 ජනවාරි 1 වන දින ස්පාඤ්ඤ බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් බලා පිටත් වූ පැසිෆික් සාගරයට ගොඩ බැස්සේය.
දිවි ගලවා ගත් නාවිකයෙකු වන ජේම්ස් හයින්ස්ට අනුව, එස්පෙරන්සා කුණාටුවකට හසු වූ අතර එය නැව කඩා බිඳ දමා හානි කළේය. ඉන්පසු, මුහුදු කොල්ලකරුවන් විසින් එයට පහර දී ගොඩ බැස්සවූ අතර, ඔවුන් නිධානය සහ දිවි ගලවා ගත් කාර්ය මණ්ඩලය ඔවුන්ගේම නෞකාවට පටවා ගත්හ. එස්පෙරන්සා නෞකාව ගිලී ගිය අතර, මුහුදු කොල්ලකරුවන් සහ ඔවුන්ගේ සිරකරුවන් පැසිෆික් සාගරය හරහා මැකාවෝ බලා බටහිර දෙසට යාත්රා කළහ.
දින 43 කට පසු, මුහුදු කොල්ලකරුවන්ගේ නෞකාව කුණාටුවකට හසු වී, ගමන් මාර්ගය අහිමි වී, පැල්මයිරා දූපත වටා ඇති කොරල් පරයට පහර දී කුඹගස බිඳ දැමීය. එහි සිටි පුද්ගලයින් 90 දෙනා නැව ගොඩබිමට සමීප කළ නමුත් එය සේවය කළ නොහැකි විය. ඔවුන් නිධානය දිවයිනට පටවා, කොටසක් බෙදා හැර, ඉතිරි කොටස වළ දැමූහ. ඔවුන් තම බෝට්ටුවේ කොටසක් අලුත්වැඩියා කළ අතර, බොහෝ කාර්ය මණ්ඩලය නැව්ගත කළ අතර, නැවත කිසිදා ඇසෙන්නේ නැත. ඉතිරි පුද්ගලයින් දස දෙනා වසරක වැඩි කාලයක් පැල්මයිරා හි ගත කළේ, අඩුවෙමින් පවතින ගබඩා සහ දේශීය ආහාර මත ය. ඔවුන් කුඩා ගැලවීමේ බෝට්ටුවක් තැනීමට මාස තුනක් ගත කළ අතර, ඒ මත මිනිසුන් හය දෙනෙකු පැල්මයිරා හැර ගියේය. මෙයින් හතර දෙනෙකු කුණාටුවකට හසු වී මුහුදට ගසාගෙන ගිය අතර, අනෙක් දෙදෙනා සැන් ෆ්රැන්සිස්කෝ බලා යන ඇමරිකානු තල්මසුන් දඩයක්කරුවෙකු විසින් බේරා ගන්නා ලදී. එක් අයෙක් අතරමගදී මිය ගියේය. දිවි ගලවා ගත් ජේම්ස් හයින්ස් රෝහලකට ඇතුළත් කරන ලද නමුත් ඔහු දින 30 කට පසු මිය ගියේය.
හයින්ස් මිය යාමට පෙර, ඔහු මෙම සම්බන්ධය සහ නිධානය පිහිටි ස්ථානය විස්තර කරන ලිපි ලිවීය, එයට මුලින් ස්පාඤ්ඤ රන් පෙසෝ මිලියන 1.5 ක් සහ රිදී වලින් සමාන වටිනාකමක් (සමහර විට පූර්ව කොලොම්බියානු කලා කෘති වලින් සමන්විත විය හැකිය) ඇතුළත් විය. 1903 දී පමණ, වසර 95 කට වැඩි කාලයකට පසු, සොලමන් දූපත් සඳහා බැඳී සිටි නාවිකයෙකු විසින් හොනොලුලු වරාය භාරකරු වූ කපිතාන් විලියම් ආර්. ෆොස්ටර් වෙත ලිපි ආරක්ෂිතව තබා ගැනීම සඳහා තැන්පත් කරන ලද බව කියනු ලැබේ, නමුත් ඔහු කිසි විටෙකත් ආපසු නොපැමිණියේය. ලිපි යකඩ පෙට්ටියක වසර 20 ක් තබා ගැනීමෙන් පසු, ෆොස්ටර් ඒවා වාර්තාකරුවෙකුට හෙළි කළ අතර, ඔහු විස්තර ප්රකාශයට පත් කළේය. කතාවේ පරස්පර අනුවාදයක් 1903 දී සහ 1914 දී හොනොලුලු හි කපිතාන් එෆ්. ඩී. වෝකර් විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලදී. 1997 දී, විලියම් ඒ. වොරන් එස්පෙරන්සා වෙතින් නිධානයක් ඇති බව කියා සිටි පරමාණුවෙන් ගිලී ගිය නැවක් සඳහා ෆෙඩරල් ගැලවීමේ හිමිකම් පෑමක් ගොනු කළ නමුත් පැල්මයිරා හි වැඩි කොටසක් හිමි ෆුලාර්ඩ්-ලියෝස්ගේ නීතිමය විරෝධයෙන් පසු ඔහු තම හිමිකම් පෑම අත්හැරියේය.
එස්පෙරන්සා සහ සැන්ටා රෝසා පිළිබඳ පුරාවෘත්තය (එස්පෙරන්සා නිධානය සොයා ගෙන හොනොලුලු වෙත ආපසු යාත්රා කළ බවට කටකතා පැතිර ගිය නැවක්) "ඇලෝසියස් පැන්ක්බර්න්ගේ ආඩම්බර එළුවා" නමින් ජැක් ලන්ඩන් කතාවකට ආභාෂය ලබා දුන් අතර එය ලන්ඩනයේ ඩේවිඩ් ශෝක කතාවල කොටසක් ලෙස සෙනසුරාදා සවස පෝස්ට් හි ප්රකාශයට පත් කරන ලදී.
ඇමරිකානු සංචාර
චාල්ස් විල්ක්ස් විසින් මෙහෙයවන ලද එක්සත් ජනපද ගවේෂණ ගවේෂණයේ කොටසක් ලෙස 1842 දී USS පෝර්පොයිස් විසින් මෙම පරමාණුව නැරඹීමට පැමිණියේය. මෙය විද්යාත්මක ගවේෂණයකින් පැල්මයිරා වෙත කළ පළමු සංචාරය සනිටුහන් කළේය. දේශීය ශාක හා සතුන්ගේ විවිධ සජීවී සාම්පල එකතු කරන ලදී. USXX (1838–1842 එක්සත් ජනපද ගවේෂණ ගවේෂණය) හි සොයාගැනීම් වාර්තා කරන ඔහුගේ 23 වන වෙළුමේ, විල්ක්ස් පැල්මයිරා ගැන ලිවීය, එකල නිශ්චිත නොවූ වැසියන් කිහිප දෙනෙකු ගැන සඳහන් කරමින්:
මෙම දූපත ජනාවාස වී ඇත ... මෙම සියලු වෙන් වූ දූපත් අපගේ ජාතික යාත්රා විසින් නැරඹිය යුතු නැති බවත්, ඔවුන් සමඟ මිත්රශීලී සංසර්ගය පවත්වා ගත යුතු බවත් කණගාටු විය යුතුය. නැව් සුන්බුන් වූ ඕනෑම නාවිකයෙකුට ඔවුන්ගේ රළු වැසියන්ගෙන් ලබා ගත හැකි ප්රතිලාභ සහ උපකාරය, එවැනි සංචාර සඳහා ලැබෙන කාලය, කරදර සහ වියදම ආපසු ගෙවනු ඇත.
1859 දී, ඇල්ෆ්රඩ් බෙන්සන් සහ 1856 ගුවානෝ දූපත් පනත යටතේ, බ්රිග් ජොසෆින්ගේ ආචාර්ය ගෙරිට් පී. ජඩ් විසින් පැල්මයිරා ඇටෝල් එක්සත් ජනපදය වෙනුවෙන් හිමිකම් කියන ලදී, නමුත් පතල් කැණීම සඳහා එහි ගුවානෝ නොමැති බැවින් හිමිකම් අත්හැර දමන ලදී.
හවායි රාජධානිය විසින් ඈඳා ගැනීම (1862)
1862 පෙබරවාරි 26 වන දින, හවායිහි IV වන කමෙහෙමේහා රජු, හවායි පුරවැසියන් දෙදෙනාම වන කපිතාන් සෙනාස් බෙන්ට් සහ ජොන්සන් බෙස්වික් විල්කින්සන් හට අටොලය අත්පත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය. 1862 අප්රේල් 15 වන දින, එය විධිමත් ලෙස හවායි රාජධානියට ඈඳා ගන්නා ලද අතර, බෙන්ට් සහ විල්කින්සන් ඒකාබද්ධ හිමිකරුවන් බවට පත්විය.
ඊළඟ සියවස තුළ, හිමිකාරිත්වය විවිධ අත් හරහා ගමන් කළේය. බෙන්ට් 1862 දෙසැම්බර් 25 වන දින ඔහුගේ අයිතිවාසිකම් විල්කින්සන්ට විකුණා දැමීය. පැල්මයිරා පසුව කලාමා විල්කින්සන් (ජොන්සන්ගේ වැන්දඹුව) වෙත පැවරුණි. 1885 දී, එය ඇගේ උරුමක්කාරයන් හතර දෙනා අතර බෙදී ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් දෙදෙනෙක් ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් විලියම් ලූතර් විල්කොක්ස්ට විකුණා දැමූ අතර, ඔහු ඒවා පැසිෆික් නාවික සමාගමට විකුණා දැමීය. 1897 දී, මෙම සමාගම ඈවර කරන ලද අතර, එහි කොටස් මුලින්ම විලියම් ඇන්සල් කින්නිට සහ පසුව හොනොලුලු හි පදිංචිකරුවන් වන ෆ්රෙඩ් වුන්ඩන්බර්ග්ට විකුණන ලදී.
තවත් විල්කින්සන් උරුමක්කාරියක් ඇගේ කොටස ඇගේ පුත් විලියම් රින්ගර් ජ්යෙෂ්ඨයාට භාර දුන් අතර, ඇය ඔහුගේ මී මාමාගේ කොටස ද මිලදී ගත් අතර, රින්ගර්ට පොදුවේ කුලී නිවැසියෙකු ලෙස තුනෙන් එකක නොබෙදුණු කොටසක් ලබා දුන්නේය.
වෙනමම, 1889 දී, එච්එම්එස් කෝමොරන්ට් හි කමාන්ඩර් නිකල්ස් හවායි හි පෙර හිමිකම් පෑම ගැන නොදැන එක්සත් රාජධානිය සඳහා පැල්මයිරා හිමිකර ගත්තේය.
එක්සත් ජනපද හවායි ප්රදේශයේ කොටසක් (1900–1959)
1898 දී, නිව්ලන්ඩ්ස් යෝජනාව මගින් එක්සත් ජනපදය කලින් හවායි තාවකාලික රජය වූ හවායි ජනරජය සහ ඒ සමඟ පැල්මයිරා ඈඳා ගත්තේය. කොංග්රස් පනතක් මගින් පැල්මයිරා ඇතුළු සියලුම හවායි එක්සත් ජනපදයේ "සංස්ථාගත භූමියක්" බවට පත් කරන ලදී. (1900 අප්රේල් 30 වන දින පනත, පරි. 339, §§ 4–5.) 1900 ජුනි 14 වන දින, පැල්මයිරා නව එක්සත් ජනපද හවායි ප්රදේශයේ කොටසක් බවට පත් විය.
පැනමා ඇළ ආසන්නයේ විවෘත කිරීමත් සමඟ, පැල්මයිරා උපායමාර්ගිකව වැදගත් විය. බ්රිතාන්යය අසල ෆැනින් දූපතේ සමස්ත රතු රේඛාව සඳහා සබ්මැරීන් කේබල් මධ්යස්ථානයක් ස්ථාපිත කර තිබුණි. එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව USS බටහිර වර්ජිනියාව පැල්මයිරා වෙත යවන ලද අතර, එහිදී 1912 පෙබරවාරි 21 වන දින ඇමරිකානු ස්වෛරීභාවය විධිමත් ලෙස තහවුරු කරන ලදී.
විලියම් රින්ගර් ජ්යෙෂ්ඨයා 1909 දී මිය ගිය අතර, ඔහුගේ බිරිඳ සහ බාල දියණියන් තිදෙනෙකු දිවි ගලවා ගත්හ.
1911 ජුනි 12 වන දින, වුන්ඩන්බර්ග්ගේ වැන්දඹුව, පැල්මයිරා හි ඔහුගේ තුනෙන් දෙකක නොබෙදුණු කොටස විනිසුරු හෙන්රි අර්නස්ට් කූපර් (1857–1929) ට පොදුවේ කුලී නිවැසියෙකු ලෙස විකුණා දැමීය.
1912 දී, කූපර් රින්ගර් දියණියන්ගේ උරුම වූ අයිතිවාසිකම් ඔවුන්ගේ නීත්යානුකූල භාරකරුගෙන් මිලදී ගත් අතර, පැල්මයිරා හි සියලුම කොටස් සඳහා ටොරන්ස් හිමිකම ලියාපදිංචි කරන ලෙස පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කළේය. නීතිමය අභියෝගයකින් පසු, කූපර්ගේ පරමාණුවේ අයිතිය හවායි ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් රින්ගර්ගේ වැන්දඹුව විසින් හෙන්රි මවුයි සහ ජෝසප් ක්ලාක් වෙත විකුණන ලද අයිතිවාසිකම්වලට යටත් විය යුතුය. 1947 දී එක්සත් ජනපද ශ්රේෂ්ඨාධිකරණයට අනුව මවුයිගේ සහ ක්ලාක්ගේ අවශ්යතා බෙදී ගොස් තිබූ අතර, තුනෙන් එකක් 1912 දී හොනොලුලු හි බෙලා ජෝන්ස් වෙත ගිය අතර, ඉතිරිය ඔවුන්ගේ උරුමක්කාරයින්ට හිමිවිය.
කූපර් 1913 ජූලි මාසයේදී විද්යාඥයන් වන චාල්ස් මොන්ටේග් කුක් ජූනියර් සහ ජෝසප් එෆ්. රොක් සමඟ දිවයිනට ගියේය. 1913 දී උද්භිද විද්යාඥ රොක් අසාමාන්ය පොල් ගස් සොයා ගත් අතර, එය තල් විශේෂඥ ඔඩෝර්ඩෝ බෙකාරි විසින් කොකෝස් නුසිෆෙරා පැල්මයිරෙන්සිස් (බෙක්.) ලෙස හඳුනා ගන්නා ලදී. එය ලොව විශාලතම, දිගම සහ වඩාත්ම ත්රිකෝණාකාර (හරස්කඩින්) පලතුරු සහිත පොල් වර්ගය වන අතර එය පැල්මයිරා හි පමණක් පවතී. (ළඟම කොකෝස් නුසිෆෙරා ඥාතියා දක්නට ලැබෙන්නේ ඉන්දියන් සාගරයේ දුරස්ථ නිකොබාර් දූපත් වල පමණි.) "මැමත් පොල්" 1914 දී හොනොලුලු හි ප්රදර්ශනය කරන ලද අතර කූපර් සමඟ දිවයිනට පැමිණි හවායි කලාකරු ඩී. හොවාර්ඩ් හිච්කොක් විසින් පැල්මයිරාගේ සිතුවම් ද ඉදිරිපත් කරන ලදී.
1921 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, එක්සත් ජනපදය සතු වෙරළබඩ සහ දුරස්ථ ප්රදේශ වඩා හොඳින් ලේඛනගත කිරීමේ ජාතික තල්ලුවක කොටසක් ලෙස, පැල්මයිරා හි පළමු ගුවන් සමීක්ෂණ සිදු කිරීම සඳහා කුඩා නාවික කණ්ඩායමක් පැල්මයිරා වෙත යවන ලදී. එම සංචාරයේ සිදුවීම් නාවික ඖෂධවේදියෙකු වන එම්. එල්. ස්ටීල් විසින් පටිගත කරන ලද අතර ඔහු මෙසේ ලිවීය:
අපගේ සංචාරය අතරතුර කාලගුණය ප්රියජනක විය. මෙම දූපත් වල දින දෙකක් රැඳී සිටි අතර ඒවා පියාසර කිරීමට පරිපූර්ණ වූ අතර අපූරු ගුවන් ඡායාරූප ගැනීමට අවස්ථාවක් ලබා දුන්නේය. අණදෙන නිලධාරියා සහ ගුවන් නියමුවන් ගුවන් ගමන් ගණනාවක් සිදු කළ අතර නිල ඡායාරූප ශිල්පියා ඔහුගේ අංගයේ සිටියේය.
ඒ වන විට, පැල්මයිරා හි ඇමරිකානුවන් තිදෙනෙකු වාසය කළහ: කර්නල් විලියම් මෙන්ග්, ඔහුගේ බිරිඳ සහ එඩ්වින් බෙනර් ජූනියර්. එහි සිටියදී, දූපත් වෙත ගුවන් යානා සහ ඡායාරූප උපකරණ ප්රවාහනය කළ USS Eagle Boat 40 නෞකාව, නාවික නියාමනයට ඉතා දුර්ලභ ව්යතිරේකයක් සිදු කළ අතර, පැල්මයිරා හි හුදකලාව සහ දුෂ්කර භෞතික තත්වයන් හොඳින් හසුරුවා නොගත් බැවින්, වෛද්ය ආධාර සඳහා හොනොලුලු වෙත ආපසු යැවීම සඳහා බිරිඳ වන මෙන්ග් මහත්මිය නැවට ගෙන ගියේය.
1922 අගෝස්තු 19 වන දින, කූපර් කුඩා දූපත් දෙකක් හැර, අතොළුවේ ඔහුගේ කොටස ලෙස්ලි සහ එලන් ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ වෙත ඩොලර් 15,000 කට (2024 දී ඩොලර් 281,779 ට සමාන) විකුණා දැමීය. අතොළුවේ වැඩෙන පොල් අස්වැන්න නෙළීම සඳහා ඔවුන් පැල්මයිරා කොප්රා සමාගම පිහිටුවීය. නළු ලෙස්ලි වින්සන්ට් ඇතුළු ඔවුන්ගේ පුතුන් තිදෙනා පසුව හිමිකරුවන් ලෙස දිගටම කටයුතු කළ අතර, 1939 සිට 1945 දක්වා දෙවන ලෝක යුද්ධයට පෙර සහ අතරතුර නාවික හමුදාව විසින් හමුදා පරිපාලනය සහ ඉදිකිරීම් කාල පරිච්ඡේදයකට යටත් විය. 2000 දී, ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ පවුලෙන් පැල්මයිරා අතොළුවේ බහුතරය ඩොලර් මිලියන 30 කට (2024 දී ඩොලර් 54,776,812 ට සමාන) අත්පත් කර ගත්තේය.
එක්සත් ජනපද නාවික හමුදා කඳවුර සහ පශ්චාත් යුධ (1939–1959)
දෙවන ලෝක යුද්ධය ආරම්භයේදී සමහර නීතිමය ගැටළු විසඳීමෙන් පසු පැල්මයිරා පැසිෆික් සාගරයේ හමුදා කඳවුරක් බවට පත් කරන ලදී. බටහිරින් එක්සත් ජනපද භූමි ප්රදේශ අහිමි වීම හේතුවෙන් පැසිෆික් සාගරයේ ඉදිරි පෙළේ පිහිටි දූපත ශක්තිමත් කරන ලදී. යුද්ධයේ මුල් අවධියේදී එය ෂෙල් වෙඩි ප්රහාරවලට ලක් වූ නමුත් එක්සත් ජනපද හමුදා සාර්ථකත්වය හේතුවෙන් එය පසුව ඉන්ධන පිරවීම සහ පුහුණුව සඳහා භාවිතා කරන ලදී. දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු, එය නැවත පෞද්ගලික අයිතියට පත් කරන ලද අතර, නාවික කඳවුර බොහෝ දුරට කඩා දමන ලදී.
පසුබිම
දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු දශක කිහිපය තුළ මතක සටහන්, වාර්තා සහ නිල නොවන ලේඛන කිහිපයක් සඳහන් කර ඇත්තේ 1934 දී විධායක නියෝගය 6935 හි කොටසක් ලෙස පැල්මයිරා නාවික අධිකරණ බලය යටතේ තබා ඇති බවයි. කෙසේ වෙතත්, මෙම අනුපිළිවෙලෙහි කිසිදු ආකාරයකින් පැල්මයිරා ගැන සඳහන් නොවේ. නාවික අධිකරණ බලය යටතේ පැල්මයිරා පිළිබඳ පළමු නිල සඳහන පැමිණෙන්නේ 1997 දී එක්සත් ජනපද නීතිපතිවරයාගේ ලිපියකින් වන අතර, එය 1939 දී "පැල්මයිරා එක්සත් ජනපද පොදු ඉඩමක් වූ අතර ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ හිමිකම් පෑම වලංගු නොවන බව නිගමනය කළේය. එස්. නියෝජිත අංක 83-886 37 හි." මෙම තීරණයෙන් ඉක්බිතිව, ජනාධිපති රූස්වෙල්ට් විධායක නියෝගය 8616 නිකුත් කළේය, නිල වශයෙන්, "හවායි ප්රදේශයේ පැල්මයිරා දූපත නාවික ලේකම්ගේ පාලනය සහ අධිකරණ බලය යටතේ තැබීම".
1937 සිට, ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ පවුල පැල්මයිරා එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාවට බදු දීමට උත්සාහ කිරීම ආරම්භ කළේය. සාකච්ඡා අතරතුර, රජය ෆුලාර්ඩ්-ලියෝස් සහ හෙන්රි අර්නස්ට් කූපර්ගේ දිවි ගලවා ගත් දරුවන් හය දෙනාට එරෙහිව නිහඬ හිමිකම් නඩුවක් ගොනු කළ අතර, පැල්මයිරා හි දේපළ හවායි රාජධානිය යටතේ හෝ පසුව කිසි විටෙකත් පෞද්ගලිකව හිමිකාරීත්වයට පත් නොවූ බව කියා සිටියේය. නඩුව එක්සත් ජනපද ශ්රේෂ්ඨාධිකරණයට පැමිණියේය. "දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී නඩුව විභාග වෙමින් තිබියදී, නාවික හමුදාව පැල්මයිරා අත්පත් කරගෙන ධාවන පථයක් සහ ගොඩනැගිලි කිහිපයක් ඉදි කළේය" යනුවෙන් ඉන්සියුලර් ප්රදේශ වාර්තාවේ සඳහන් වේ. ෆුලාර්ඩ්-ලියෝස් සහ කූපර්ස් අවසානයේ එක්සත් ජනපදයට එරෙහිව ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ සහ තවත් අය, 331 එක්සත් ජනපද 256 (1947) නඩුව ජයග්රහණය කළ අතර, එය පෞද්ගලික ඉඩම් හිමියන්ට පක්ෂව ෆෙඩරල් රජයට එරෙහිව හොඳ ඉඩම් හිමිකමක් නිහඬ කළේය. හෙන්රි මවුයිගේ සහ ජෝසප් ක්ලාක්ගේ ඇතැම් අවශ්යතා (331 එක්සත් ජනපද 256 278 දී) පිළිගත්තේය, නමුත් ඔවුන්ගේ උරුමක්කාරයන් සහ ඔවුන්ගේ අනුප්රාප්තික බෙලා ජෝන්ස් මහත්මිය නඩුවේ පාර්ශවකරුවන් බවට පත් නොකළේය. 2007 වන විට, හෙන්රි කූපර්ගෙන් පැවත එන්නන්ට තවමත් නිරිතදිග කෙළවරේ කුඩා නිවාස දූපත් දෙකක් හිමි වූ අතර ඒවා 1922 දී විකුණනු නොලැබුණි.
1938 ජූලි මාසයේදී, අභ්යන්තර කටයුතු ලේකම් හැරල්ඩ් එල්. අයික්ස් ජනාධිපති රූස්වෙල්ට් වෙත ලිපියක් ලිවීය, පැල්මයිරා හමුදා කඳවුරක් ලෙස භාවිතා කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාවට භාර නොදෙන ලෙස ඔහුගෙන් අයැද සිටියේය. ඔහුගේ ලිපිය උපුටා දක්වමින් ඔහු මෙසේ ලියයි,
... නාවික දෙපාර්තමේන්තුවට දිවයින ගුවන් කඳවුරක් ලෙස අත්පත් කර ගැනීම සහ සංවර්ධනය කිරීම සඳහා සැලසුම් තිබේ. අපගේ නියෝජිතයින් පැල්මයිරා සහ දකුණු පැසිෆික් සාගරයේ අනෙකුත් දූපත් වල තත්වයන් අධ්යයනය කර ඇති අතර, නාවික දෙපාර්තමේන්තු අරමුණු සඳහා ගුවන් කඳවුරක් ලෙස මෙම කුඩා භූමි ප්රදේශය භාවිතා කිරීම නිසැකවම බොහෝ දේ විනාශ කරන බව ඔවුන් වාර්තා කරයි, එමඟින් දිවයින අපගේ වඩාත්ම විද්යාත්මක හා දර්ශනීය වශයෙන් අද්විතීය දේපළවලින් එකක් බවට පත් කරයි.
ලිපිය අසාර්ථක වූ අතර, කඳවුර සඳහා සැලසුම් ඉදිරියට ගියේය.
1941 පෙබරවාරි 14 වන දින, මධ්යම පැසිෆික් ප්රදේශවල නාවික ආරක්ෂක ප්රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා රූස්වෙල්ට් විධායක නියෝගය 8682 නිකුත් කළේය. ප්රකාශය මගින් "පැල්මයිරා දූපත් නාවික ආරක්ෂක මුහුදු ප්රදේශය" ස්ථාපිත කරන ලද අතර, එය අන්ත ඉහළ ජල සලකුණු සහ අතොළුව වටා ඇති සැතපුම් තුනක සමුද්ර සීමාවන් අතර භෞමික ජලය ආවරණය කරයි. "පැල්මයිරා දූපත් නාවික ගුවන් අවකාශය රක්ෂිතය" ද ප්රදේශයේ ගුවන් අවකාශයට ප්රවේශ වීම සීමා කිරීම සඳහා ස්ථාපිත කරන ලදී. නාවික ලේකම්ගේ අවසරයකින් තොරව පැල්මයිරා අටෝල් හි නාවික ආරක්ෂක ප්රදේශවලට ඇතුළු වීමට අවසර තිබුණේ එක්සත් ජනපද රජයේ නැව් සහ ගුවන් යානා වලට පමණි. 1941 අගෝස්තු 15 වන දින පැල්මයිරා දූපත් නාවික ගුවන් මධ්යස්ථානය ලෙස භාවිතා කිරීම සඳහා නාවික හමුදාව විසින් එම අතොළුව අත්පත් කර ගන්නා ලදී. 1939 නොවැම්බර් සිට 1947 දක්වා, අතොළුවේ නේවාසික ෆෙඩරල් රජයේ නියෝජිතයන් සහ දූපත් අණදෙන නිලධාරීන් සිටියහ. 1941 දී ජපන් සබ්මැරීනයක් විසින් අතොළුවට ෂෙල් වෙඩි ප්රහාර එල්ල කරන ලද අතර, සැලකිය යුතු හානියක් හෝ තුවාල සිදු නොවීය. රජය භූමි ආකෘතිවලට පුළුල් වෙනස්කම් සිදු කළේය. එය විවෘත මුහුදේ සිට බටහිර කලපුවට නැව් නාලිකාවක් පුපුරුවා හැර කැණීම් කරන ලදී. එය දූපත් හා ගල්පර වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම වට වී තිබූ අතර 1941 මැයි 15 වන දින නාලිකාව කලපුවට ළඟා වන තෙක් නාවික කටයුතු කළ නොහැකි විය. එය මුහුදු මාර්ග සහිත දූපත් ඒකාබද්ධ කළේය, නව දූපත් ඉදි කළේය, සහ හෑරූ කොරල් කොල්ලය සහිත පවතින දූපත් පුළුල් කළේය, කූපර් දූපතේ ප්රධාන ධාවන පථය, හෝම් අයිලන්ඩ් වෙත මුහුදු මාර්ගයක් මගින් සම්බන්ධ කරන ලද වැලි දූපත ලෙස හැඳින්වෙන හදිසි ගොඩබෑමේ තීරුව සහ නිම නොකළ කෘතිම ධාවන පථ දූපත් දෙකක් ඇතුළත් විය. මෙම වෙනස් කිරීම් අටොලය හරහා ජල ප්රවාහය අවහිර කළ අතර කලපු වල ස්වාභාවික පරිසර විද්යාවට දැඩි ලෙස හානි කර ඇති බව විශ්වාස කෙරේ.
පැසිෆික් යුද්ධය
1941 දෙසැම්බර් මාසයේදී, ජපාන අධිරාජ්යය එක්සත් ජනපදයට සහ මහා බ්රිතාන්යයට එරෙහිව යුද්ධ ප්රකාශ කළේය. එය ආසියාව සහ පැසිෆික් කලාපය පුරා ප්රහාර සහ ආක්රමණ දියත් කළ අතර, එක්සත් ජනපදය දෙවන ලෝක යුද්ධයට ඇද දැමීය. එම සන්දර්භය තුළ, අධිරාජ්ය ජපන් නාවික හමුදාවේ සබ්මැරීනයක් වන I-75 1941 දෙසැම්බර් 24 වන දින නාවික ගුවන් කඳවුරට බෝම්බ හෙලීය. ග්රීන්විච් සිවිල් වේලාවෙන් 04:55 ට වෙඩි තැබීම ආරම්භ කළ සබ්මැරීනය, ඩෙක් තුවක්කුවෙන් මිලිමීටර (අඟල් 4.7) වට දොළහක් වෙඩි තබා, ඇටෝල්හි ගුවන් විදුලි මධ්යස්ථානය ඉලක්ක කර ගත් අතර, කලපුවේ නැංගුරම් ලා තිබූ එක්සත් ජනපද හමුදා ඉංජිනේරු බලකායේ ඩ්රෙජ් සැක්රමෙන්ටෝ වෙත එක් කවචයකින් පහර දුන්නේය. පරමාණුව මත තිබූ 5-අටල (මි.මී. 127) වෙරළබඩ කාලතුවක්කු බැටරියක් වෙඩි තැබීමෙන් ආපසු පැමිණි අතර, I-75 ජලයෙන් යට වී ඉවත් වීමට සිදු විය.
යුද්ධයේ මුල් අවධියේදී එක්සත් ජනපදයට පිලිපීනය, ගුවාම් සහ වේක් පාලනය අහිමි වුවද, පැසිෆික් සටනේ රැල්ල මිඩ්වේ සහ ග්වාඩල්කැනල් සටන වැනි සටන් සමඟ සෙමින් හැරුණි. 1944 වන විට, නිරිතදිග පැසිෆික් සාගරයෙන් වැඩි කොටසක් මිත්ර පාක්ෂික පාලනය යටතේ පැවති අතර, දූපත් පැනීම සහ උපායමාර්ගික බෝම්බ හෙලීමේ එකතුවක් 1945 දී ජපන් යටත් වීමට හේතු විය. යුද්ධය අතරතුර, පැල්මයිරා කඳවුර නාවික හමුදාව විසින් පුහුණුව සහ ඉන්ධන පිරවීම සඳහා භාවිතා කරන ලදී. පරමාණුව පුළුල් ලෙස සංවර්ධනය කරන ලද අතර එමඟින් දූපත් සංඛ්යාව 52 සිට 25 දක්වා අඩු විය.
"අස්ථිර හෝටලයේ" ලොබියේ (සීබීස් විසින් ඉදිකරන ලද සහ පැසිෆික් රඟහල පෙරමුණට යන අතරතුර ගුවන් භටයින් විසින් භාවිතා කරන ලද), නිහඬ දූපත් දර්ශනයක් නිරූපණය කරන බිතුසිතුවමක් එල්ලා තිබුණි. එය 1943 සිට 1945 දක්වා හමුදාවේ සේවය කළ ඇකඩමි සම්මානලාභී කලා අධ්යක්ෂ විලියම් ග්ලාස්ගෝ විසින් පින්තාරු කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, ඔහු එය පින්තාරු කළේ කවදාද සහ එය පැල්මයිරා හි අවසන් වූයේ කෙසේද යන්න පැහැදිලි නැත.
1947 දී, ෆෙඩරල් රජය සමඟ උසාවි නඩුවකින් පසු කඳවුර නැවත පෞද්ගලික අයිතියට පත් කරන ලදී.
දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු, නාවික ගුවන් කඳවුරෙන් වැඩි කොටසක් කඩා දමන ලදී, සමහර ද්රව්ය ගොඩ ගසා අතොළුවේ පුළුස්සා, කලපුවට දමන ලදී, නැතහොත්, සමහර දූපත් වල පුපුරා නොගිය බෝම්බ සම්බන්ධයෙන්, එම ස්ථානයේම ඉතිරි විය. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී පැල්මයිරා හි මෙහෙයුම් ගැන අනෙකුත් කඳවුරු හා සසඳන විට දන්නේ අල්ප වශයෙනි. කෙසේ වෙතත්, දිවයින පුළුල් ලෙස වෙනස් කරන ලද බව දන්නා කරුණකි.
එක්සත් ජනපද පැල්මයිරා දූපත් භූමිය (1959–වර්තමානය)
1959 දී හවායි එක්සත් ජනපදයට ඇතුළත් කළ විට, පැල්මයිරා නව ප්රාන්තයෙන් පැහැදිලිවම වෙන් කරන ලදී, ජනාධිපති විධායක නියෝගයක් යටතේ අභ්යන්තර ලේකම් විසින් පරිපාලනය කරනු ලබන ෆෙඩරල් සංස්ථාපිත භූමියක් ලෙස ඉතිරි විය.
1962 දී, ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව ජොන්ස්ටන් ඇටෝල්ට ඉහළින් ඉහළ උන්නතාංශ න්යෂ්ටික අවි අත්හදා බැලීම් කිහිපයක් අතරතුර පැල්මයිරා නිරීක්ෂණ ස්ථානයක් ලෙස භාවිතා කළේය. මෙම පරීක්ෂණ මාලාවේදී නිරීක්ෂණ ස්ථාන සඳහා මිනිසුන් දස දෙනෙකුගෙන් පමණ සමන්විත කණ්ඩායමක් සහාය දැක්වූ අතර, නිරීක්ෂණ සිදු කළේ 40 දෙනෙකු පමණ පිරිසක් පමණි.
වර්ල්ඩ් සෆාරි හි ඕස්ට්රේලියානු වික්රමාන්විත සහ වාර්තා චිත්රපට නිෂ්පාදක ඇල්බි මැන්ගල්ස්, 1970 ගණන්වල ඔහුගේ වසර හයක සංචාරයේදී පරමාණුවට ගියේය.
1979 මුල් භාගයේදී, එක්සත් ජනපද රජය පැල්මයිරා වැනි දුරස්ථ පැසිෆික් දූපත් වල න්යෂ්ටික අපද්රව්ය ගබඩා කිරීමේ අදහස ගවේෂණය කිරීමට පටන් ගත්තේය. මෙම ගබඩා ටැංකි කාන්දු වීමෙන් ඇති වන විනාශකාරී බලපෑම් පිළිබඳව අදහස් දක්වමින්, දූපත සහ කලාපය දන්නා අය මෙම අදහසට කිසිදු ප්රතිලාභයක් නොදුටුවහ. 1982 වන විට "හවායි සිට සැතපුම් දහසකට ආසන්න දකුණින් පිහිටි එක්සත් ජනපද භූමියක් වන පැල්මයිරා දූපතේ වියදම් කළ න්යෂ්ටික ඉන්ධන ගබඩා කිරීමේ යෝජනාව විශ්ලේෂණය කරන විධිමත් යෝජනාවක් ලියා තිබුණි. යෝජනාවට මිලිටරි, දේශපාලනික, සමාජීය සහ තාක්ෂණික ඇඟවුම් ඇත." යෝජනාවෙන් ටික කලකට පසු අදහස අත්හැර දැමූ අතර, එවැනි ගබඩා පහසුකම් ඉදිකර නොමැත.
සී වින්ඩ් ඝාතනය
1974 දී, පැල්මයිරා යනු සැන් ඩියාගෝ හි ධනවත් යුවළක් වන මැල්කම් "මැක්" ග්රැහැම් සහ ඔහුගේ බිරිඳ එලිනෝර් "මෆ්" ග්රැහැම්ගේ ඝාතනයක් සහ ද්විත්ව ඝාතනයක් සිදු වූ ස්ථානයකි. එලිනෝර් ග්රැහැම්ගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් ඩුවාන් ("බක්") වෝකර් (හෙවත් වෙස්ලි ජී. වෝකර්) ගේ මිනීමැරුම් වරදකරු කිරීම සහ ඔහුගේ පෙම්වතිය වන ස්ටෙෆනි ස්ටියර්න්ස් නිදොස් කොට නිදහස් කිරීම ඇතුළු අභිරහස් මරණ ලොව පුරා සිරස්තල බවට පත් වූ අතර, බෲස් හෙන්ඩර්සන් සහ ස්ටියර්න්ස්ගේ ආරක්ෂක නීතිඥ වින්සන්ට් බුග්ලියෝසි විසින් රචිත "ඇන්ඩ් ද සී විල් ටෙල්" නම් සැබෑ අපරාධ පොතේ මාතෘකාව බවට පත්විය. මෙම පොත ජේම්ස් බ්රොලින්, රේචල් වෝඩ්, ඩීඩ්රේ හෝල් සහ හාර්ට් බොච්නර් රඟපෑ එම නමින්ම CBS රූපවාහිනී කුඩා කතා මාලාවකට මඟ පෑදීය; රිචඩ් ක්රෙනා නීතිඥ බුග්ලියෝසි ලෙස රඟපෑවේය. කතාව The FBI Files හි නැවත කියැවිණි.
ග්රැහැම්ස්ගෙන් සොරකම් කරන ලද යාත්රාව වන සී වින්ඩ් නැවෙන් පැල්මයිරා සිට ආපසු පැමිණීමෙන් පසු 1974 දී වෝකර් සහ ස්ටියර්න්ස් හොනොලුලු හිදී අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදී. ඒ වන විට මළ සිරුරු හමු නොවූ නිසා, වෝකර් සහ ස්ටියර්න්ස් වරදකරුවන් වූයේ යාත්රාව සොරකම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් පමණි. වසර හයකට පසු, පැල්මයිරා හි කලපුවකින් අර්ධ වශයෙන් වළලනු ලැබූ, විඛාදනයට ලක් වූ පපුවක් සොයා ගන්නා ලද අතර, එහි එලිනෝර් ග්රැහැම්ගේ දේහය අඩංගු විය. මිනීමැරුම් සම්බන්ධයෙන් ඇරිසෝනාහිදී වෝකර් සහ ස්ටියර්න්ස් අත්අඩංගුවට ගත් අතර, 1985 දී වෝකර් වරදකරු කරන ලදී. වෝකර් ස්ටියර්න්ස්ගේ අනුදැනුමකින් තොරව ඝාතන සිදු කළ බවට ඇගේ විත්ති පාර්ශ්වය තර්ක කිරීමෙන් පසුව 1986 දී ස්ටියර්න්ස් නිදොස් කොට නිදහස් කරන ලදී. මැල්කම් ග්රැහැම්ගේ මරණය පිළිබඳ කිසිදු මළ සිරුරක් හෝ වෙනත් සාක්ෂියක් සොයාගෙන නොමැති බැවින්, ඔහුගේ ඝාතනය කිසි විටෙකත් විධිමත් ලෙස චෝදනාවට ලක් නොවීය.
වෝකර් 2007 දී පේරෝලය ලැබීමට පෙර කැලිෆෝනියාවේ වික්ටර්විල් හි එක්සත් ජනපද බන්ධනාගාරයේ වසර 22 ක් සේවය කළේය. ඔහු පැල්මයිරා දූපතේ ඔහුගේ අත්දැකීම් සහ ජීවිතය පිළිබඳ පිටු 895 ක පොතක් ලිවූ අතර, එහි ඔහු එලිනෝර් ග්රැහැම් ඝාතනය කිරීම ප්රතික්ෂේප කළේය. එහි සඳහන් වන්නේ ඔවුන් ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වූ බවයි; ඇගේ සැමියා වන මැල්කම් ග්රැහැම් ඔවුන් අල්ලා කෝපයෙන් ඔවුන්ට වෙඩි තබා, නොදැනුවත්වම ඇයව මරා දැමීය. පසුදා මිනිසුන් දෙදෙනා අතර වෙඩි හුවමාරුවක් ඇති වූ බවත්, එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස මැල්කම් ග්රැහැම් රයිෆල් තුවාලයකින් මිය ගිය බවත් වෝකර් පැවසීය.
ස්ටියර්න්ස්ගේ නීතිඥ - කතුවරයා වන වින්සන්ට් බුග්ලියෝසි - අහංකාරකම සහ ඔහුට එරෙහිව පන්ති අගතිය ගසාකෑම සම්බන්ධයෙන් වෝකර් චෝදනා කළ අතර ඔහුගේ නීතිඥ අර්ල් පාර්ටින්ටන් අදක්ෂ බව ලිවීය. වෝකර් ස්ටියර්න්ස් කිසිදු ඝාතනයකට සම්බන්ධ කළේ නැත. 2010 අප්රේල් 26 වන දින ආඝාතයකින් පසු වෝකර් හෙද නිවාසයකදී මිය ගියේය.
ස්වෛරීභාවය පිළිබඳ අභියෝග (1997–1999)
1990 දශකයේ අගභාගයේදී, හෙන්රි මවුයිගේ ස්වදේශික හවායි උරුමක්කාරියක වන රේචල් ලහෙලා කෙකෝවා බෝල්ට් සහ ඇගේ පරම්පරාවෙන් පැවත එන්නන් කිහිප දෙනෙකු පැල්මයිරා කෙරෙහි ඇයට උරුම වූ අයිතිය ප්රකාශ කරමින් සහ හවායි ඈඳා ගත් නිව්ලන්ඩ්ස් යෝජනාවේ නීත්යානුකූලභාවයට අභියෝග කරමින් ෆෙඩරල් නඩු ගොනු කළහ. මෙම නඩු හවායි ප්රාන්තය සහ එක්සත් ජනපද පැල්මයිරා දූපත යන දෙකම කෙරෙහි ඇමරිකානු ස්වෛරීභාවයට අභියෝග කළේය. ඒ හා සමාන හේතු මත, පැල්මයිරා හි ගිලී ගිය නිධන් නැවක් සඳහා ෆෙඩරල් සමුද්ර ගලවා ගැනීමේ හිමිකම් පෑමකට ඔවුන් මැදිහත් විය. නඩු විභාගයට පෙර ක්රියා පටිපාටිමය හේතු මත නඩු නිෂ්ප්රභ කරන ලදී.
ජාතික වනජීවී රක්ෂිතය සහ ජාතික ස්මාරකය
2000 දෙසැම්බර් මාසයේදී, ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය (TNC) කොරල් පර සංරක්ෂණය සහ පර්යේෂණ සඳහා ෆුලාර්ඩ්-ලියෝ සහෝදරයන් තිදෙනාගෙන් පැල්මයිරා ඇටෝල්හි වැඩි කොටසක් මිලදී ගත්තේය. 2003 දී, පැල්මයිරා හි පොසිලීකරණය කරන ලද කොරල් සෝදා හැරීම පිළිබඳව විද්යාත්මක අධ්යයනයක් ප්රකාශයට පත් කරන ලදී. පසුගිය වසර 1,000 තුළ නිවර්තන පැසිෆික් සාගරයට එල් නිනෝවේ බලපෑමේ හැසිරීම පිළිබඳ සාක්ෂි සඳහා මෙම පොසිලීකරණය කරන ලද කොරල් පරීක්ෂා කරන ලදී. අටොලය ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 30 කට මිලදී ගන්නා ලදී; කෙසේ වෙතත්, සමහර ප්රදේශ පසුව එක්සත් ජනපද රජය විසින් මිලදී ගන්නා ලදී. TNC, දූපත් සංරක්ෂණය සහ එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය දිවයින කළමනාකරණය කරයි, එය පර්යේෂණ සඳහා භාවිතා වේ. ප්රධාන වැඩසටහන් වන්නේ මීයන් සහ ආක්රමණශීලී තල් ගස් තුරන් කිරීමයි. දිවයිනේ සොයාගත හැකි පොහොසත් පීට් පස කොරල්පර මත වර්ධනය වූ ආකාරය තේරුම් ගැනීම අභියෝගයක් වී ඇති අතර, සමස්ත ඉලක්කයක් වන්නේ පැල්මයිරාට සමාන ස්ථානවල ගෝලීය වශයෙන් ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගැනීමයි.
2001 ජනවාරි 18 වන දින, අභ්යන්තර ලේකම් බෲස් බැබිට් විසින් පැල්මයිරා හි උදම් ඉඩම්, ජලයෙන් යට වූ ඉඩම් සහ ජල අද්දර සිට නාවික සැතපුම් 12 (කිලෝමීටර් 22) දක්වා අවට ජලය ජාතික වනජීවී රක්ෂිතයක් ලෙස නම් කරමින් ලේකම් නියෝගය අංක 3224 නිකුත් කරන ලදී. පසුව, අභ්යන්තර දෙපාර්තමේන්තුව රක්ෂිතය කළමනාකරණය කිරීම සඳහා රෙගුලාසියක් ප්රකාශයට පත් කළේය. 66 ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්රාර් 7660-01 (2001 ජනවාරි 24). නියාමනයේ අදාළ කොටසෙහි මෙසේ සඳහන් වේ:
අපි වාණිජ මසුන් ඇල්ලීම සඳහා රැකවරණය වසා දමන නමුත් ආරක්ෂිත අරමුණු සමඟ අනුකූලතාව සහතික කිරීම සඳහා අපි ප්රවේශමෙන් කළමනාකරණය කරන වැඩසටහන් යටතේ අස්ථි මසුන් ඇල්ලීම සහ ගැඹුරු ජල ක්රීඩා මසුන් ඇල්ලීම සඳහා අඩු මට්ටමේ අනුකූල විනෝදාත්මක මසුන් ඇල්ලීමට ඉඩ දෙන්නෙමු. ... කළමනාකරණ ක්රියාමාර්ගවලට වාණිජ ධීවර කටයුතුවලින් ආරක්ෂිත ජලය සහ වනජීවීන් ආරක්ෂා කිරීම ඇතුළත් වේ.
2003 මාර්තු මාසයේදී, TNC විසින් පැල්මයිරා හි මතුවන ඉඩමෙන් අක්කර 416ක් (වර්ග කිලෝමීටර 1.68) එක්සත් ජනපදයට ආරක්ෂිත ස්ථානයට ඇතුළත් කිරීම සඳහා මාරු කරන ලදී. 2005 දී, එය ප්රවාහනයට අක්කර 28ක් එකතු කළේය. TNC සහ හෙන්රි අර්නස්ට් කූපර්ගේ පරම්පරාව ඔවුන්ගේ ඉතිරි පෞද්ගලික ඉඩම් පත්රිකා තබා ගත්හ.
2000 දී ෆුලාර්ඩ්-ලියෝස් සිට TNC වෙත ප්රවාහනය කිරීම කලින් පැවති වාණිජ ධීවර බලපත්රයකට යටත් විය. ඉන්පසුව, 2001 දී, අභ්යන්තර ලේකම්වරයා පැල්මයිරා අසල වාණිජ මසුන් ඇල්ලීම තහනම් කළ නමුත් ඉහත උපුටා දක්වා ඇති පරිදි ක්රීඩා මසුන් ඇල්ලීමට අවසර දුන්නේය. 2007 ජනවාරි මාසයේදී, වාණිජ ධීවර බලපත්රලාභීන් ෆෙඩරල් හිමිකම් අධිකරණයේ එක්සත් ජනපදයට එරෙහිව නඩු පවරමින්, ටේකින්ස් වගන්තිය යටතේ, අභ්යන්තර දෙපාර්තමේන්තු රෙගුලාසිය ඔවුන්ගේ අදහස් කරන ලද දේපළ අවශ්යතා "සෘජුවම රාජසන්තක කර, ලබාගෙන, සහ සම්පූර්ණයෙන්ම සහ සම්පූර්ණයෙන්ම නිෂ්ඵල" කර ඇති බවට චෝදනා කළහ. එක්සත් ජනපදය නඩුව නිෂ්ප්රභ කිරීමට පියවර ගත් අතර, අධිකරණය එම යෝජනාවට අවසර දුන්නේය. 2009 අප්රේල් 9 වන දින, ෆෙඩරල් පරිපථය සඳහා වූ අභියාචනාධිකරණය විසින් අධිකරණයේ තීරණය තහවුරු කරන ලදී.
2005 නොවැම්බර් මාසයේදී, ගෝලීය උණුසුම, කොරල්පර, ආක්රමණශීලී විශේෂ සහ අනෙකුත් පාරිසරික ගැටළු අධ්යයනය කිරීම සඳහා TNC විසින් පැල්මයිරා හි නව පර්යේෂණ ස්ථානයක් පිහිටුවන ලදී.
පැල්මයිරා ඇටෝල්, බේකර් දූපත, හව්ලන්ඩ් දූපත, ජාර්විස් දූපත, ජොන්ස්ටන් ඇටෝල් සහ කිංමන් රීෆ් ඇතුළත් පැසිෆික් දුරස්ථ දූපත් සමුද්ර ජාතික ස්මාරකය, 2009 ජනවාරි 6 වන දින ජනාධිපති ජෝර්ජ් ඩබ්ලිව්. බුෂ්ගේ ප්රකාශය මගින් ස්ථාපිත කරන ලදී. මෙම ජාතික ස්මාරකය වෙරළට නාවික සැතපුම් 50 ක් (කිලෝමීටර් 93) විහිදෙන අතර එය එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය සහ ජාතික සාගර හා වායුගෝලීය පරිපාලනය විසින් කළමනාකරණය කරනු ලැබේ. 2025 දී, මෙය පැසිෆික් දූපත් උරුම සමුද්ර ජාතික ස්මාරකය ලෙස නම් කරන ලදී.
සංරක්ෂණය සහ ප්රතිසංස්කරණය
2011 දී, මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය, ටීඑන්සී සහ දූපත් සංරක්ෂණය විසින් දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී පැල්මයිරා වෙත පැමිණි ස්වදේශික නොවන මීයන් රංචුව තුරන් කිරීම සඳහා පුළුල් වැඩසටහනක් ආරම්භ කරන ලදී. වරක් මීයන් 30,000 ක් පමණ පරමාණුවේ සැරිසැරූ අතර, ස්වදේශික මුහුදු පක්ෂීන්ගේ බිත්තර අනුභව කළ අතර ඉතිරිව ඇති විශාලතම පැසිෆික් ස්ථාපනවලින් එකක බීජ පැල විනාශ කළහ. 2012 දී මීයන් ඉවත් කරන ලදී; කෙසේ වෙතත්, ක්රමානුකූල සෙවීම් වලදී හෝ ඉලක්ක නොවන මරණ ලෙස අවශේෂ විශ්ලේෂණය සඳහා පක්ෂීන්, මාළු, උරගයින් සහ අපෘෂ්ඨවංශීන් විශේෂ 15 ක් නියෝජනය කරන සත්ව සාම්පල පනස් එකක් එකතු කරන ලදී. නොදන්නා දිගු කාලීන සහ උප මාරාන්තික බලපෑම් සහිතව විශ්ලේෂණය කරන ලද සාම්පලවලින් බොහොමයක (84.3%) බ්රොඩිෆකුම් අපද්රව්ය (ව්යාපෘතිය අතරතුර භාවිතා කරන ලද විෂ කාරකය) අනාවරණය විය. එක් අතුරු ආබාධයක් වූයේ දිවයිනේ ආසියානු කොටි මදුරුවන්ගේ ජනගහනයේ විනාශයයි. මෙය එක් අනවශ්ය විශේෂයක් මරා දැමූ පළමු අවස්ථාව බව ප්රකාශ කරන ලද අතර, එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස දෙවැන්න ඉවත් කරන ලදී. දිවයිනේ අනෙකුත් මදුරු විශේෂය වන කුලෙක්ස් ක්වින්ක්ෆැසියාටස්, කුරුල්ලන් ආහාරයට ගැනීමට කැමැත්තක් දක්වන අතර මීයන් තුරන් කිරීමෙන් බලපෑමට ලක් නොවීය.
මීයන් තුරන් කිරීමෙන් පසු නිරීක්ෂණය මගින් පැසිෆික් කලාපය පුරා වැදගත් වන ප්රමුඛ ගස් විශේෂයක් වන පිසෝනියා ග්රැන්ඩිස් සඳහා සැලකිය යුතු බඳවා ගැනීමේ සිදුවීමක් ලේඛනගත කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, මුලිනුපුටා දැමීමෙන් වසර පහක් ඇතුළත, පරාසය පුළුල් කරන පොල් තල් කොකෝස් නුසිෆෙරා බඳවා ගැනීමේ 13 ගුණයක වැඩිවීමක් දක්නට ලැබුණි.
2019 දී ආරම්භයේදී, TNC දූපත් සංරක්ෂණය සහ මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය සමඟ හවුල්කාරිත්වයෙන් පැල්මයිරා අටෝල්හි ස්වදේශික වැසි වනාන්තරය ප්රතිසංස්කරණය කිරීම සඳහා ප්රමුඛ C. nucifera පොල් ගස් ඉවත් කිරීම සිදු කළ අතර, එය සංරක්ෂණ ආයතනය පවසන පරිදි පැරණි කොප්පරා වගාවන් සහ හමුදා ක්රියාකාරකම්වල ප්රතිඵලයක් බව සංරක්ෂණ ආයතනය පවසයි. අනෙකුත් ගස් මුහුදු පක්ෂි විශේෂ 11 කට වාසස්ථාන සපයන අතර, සංරක්ෂණ ආයතනය ලියා ඇත්තේ පරමාණුව හරහා ඒවා නැවත ස්ථාපිත කිරීම කොරල් වර්ධනයට දිරිගන්වන අතර මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාමේ දේශීය බලපෑම් අඩු කළ හැකි බවයි. 2019 දෙසැම්බර් වන විට, පොල් පැළ මිලියන භාගයක් ඉවත් කර ඇති අතර, පරිසර පද්ධතියේ ප්රතිචාරය නිරීක්ෂණය කිරීම ආරම්භ කර ඇත.
දකුණු සහ උතුරු ධාරා හමුවන පැසිෆික් සාගරයේ පැල්මයිරා අටෝල්හි පිහිටීම, එහි වෙරළ තීරයන් කුණු කසළ සහ සුන්බුන් වලින් පිරී යයි. ප්ලාස්ටික් නැංගුරම් බෝයාවන් සහ ප්ලාස්ටික් බෝතල් බහුලව තිබේ.
භූමිෂ්ඨ අපෘෂ්ඨවංශීන්ගේ විශාලතම විශේෂය වන පොල් කකුළුවන් විසින් මෙම අතොළුව ආධිපත්යය දරයි.
නව ආක්රමණශීලී විශේෂ හඳුන්වා දීම වැළැක්වීම සඳහා, පරමාණුවට පැමිණෙන අමුත්තන් ඔවුන්ගේ බඩු බාහිරාදිය කැටි කර විෂබීජහරණය කරයි.
2024 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, ගුවාම් කිංෆිෂර් පැල්මයිරා වෙත හඳුන්වා දෙන ලදී.
සංචාරක ව්යාපාරය
සංචාරකයින්ට පැල්මයිරා අටෝල් නැරඹිය හැකිය (ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ කුඩා දුරස්ථ දූපත් බොහොමයක් මෙන් නොව, ඒවා මහජනතාවට වසා ඇත). කෙසේ වෙතත්, පැල්මයිරා අටෝල් වෙත ප්රවේශ වීම ඉතා අභියෝගාත්මක බැවින් එයට පිවිසෙන්නේ ස්වල්ප දෙනෙකි. අමුත්තන් එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවයෙන් හෝ ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනයෙන් පූර්ව අනුමැතිය ලබා ගත යුතුය. එක්සත් ජනපද මත්ස්ය හා වනජීවී සේවයේ ප්රකාශයක් පහත පරිදි වේ:
එවැනි දුරස්ථ ගමනාන්තයකට ගමන් කිරීමේ ඉතා ඉහළ වියදම නිසා පැල්මයිරා අටෝල් වෙත මහජන ප්රවේශය ස්වයං-සීමාකාරී වේ. පැල්මයිරා හි ඇති එකම ගුවන් යානා ධාවන පථය ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය සතු වන අතර එය ක්රියාත්මක කරන අතර බෝට්ටුවකින් එය හොනොලුලු සිට දින 5-7 ක යාත්රා ගමනකි. මහජනතාවට සරණාගත ස්ථානයට ප්රවේශ විය හැකි ක්රම හතරක් තිබේ: (1) ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය හෝ මත්ස්ය හා වනජීවී සේවය සඳහා වැඩ කිරීම, ගිවිසුම්ගත කිරීම හෝ ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වීම; (2) මත්ස්ය හා වනජීවී සේවා විශේෂ භාවිත බලපත්ර හරහා විද්යාත්මක පර්යේෂණ පැවැත්වීම; (3) ස්වභාව සංරක්ෂණ ආයතනය විසින් අනුග්රහය දක්වන ලද පරිත්යාගශීලීන්ගේ සංචාරය හරහා ආරාධනා කිරීම; (4) පුද්ගලික විනෝදාත්මක රුවල් බෝට්ටුවකින් හෝ මෝටර් බෝට්ටුවකින් සංචාරය කිරීම.
ආධුනික ගුවන්විදුලි (DX) අමුත්තන්
1940 ගණන්වල සිට, පැල්මයිරා හි වඩාත්ම ස්ථාවර අමුත්තන් දුර ගවේෂණ (DX) කණ්ඩායම්වල සාමාජිකයින් වී ඇත, මන්ද මෙම ආධුනික ගුවන්විදුලි ක්රියාකරුවන් සඳහා ඇටෝල් ජනප්රිය ස්ථානයකි. ගවේෂණ 25 කට වඩා පැමිණ ඇත. දූපත්වලට ගිය පසු, හැම්වරු රේඩියෝ සහ ඇන්ටනා පිහිටුවා හැකි තරම් ද්වි-මාර්ග රේඩියෝ සම්බන්ධතා ඇති කර ගත්හ. හිටපු එන්. කැලිෆෝනියා ඩීඑක්ස් සමාජයේ සභාපති රිචඩ් මැල්කම් ක්රෝච් පැල්මයිරා ඉඩම් හිමියෙකු බවට පත්විය.
1974 ජුනි මාසයේදී, KP6PA DXpedition කණ්ඩායම ගල්පරවල ගැටී සිටි යුවළක් බේරා ගැනීමට උදව් කළේය. බක් වෝකර් නම් පුද්ගලයා පසුව බෙහෙවින් ප්රසිද්ධියට පත් වූ සී වින්ඩ් මිනීමැරුම් නඩුවේදී මිනීමැරුමකට වරදකරු විය. 1980 කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් දෙදෙනෙකු හොනොලුලු වෙත ගුවන් යානයක් ආපසු ගෙන යාමට අවශ්ය වන තරමට දරුණු ලෙස තුවාල ලැබීය. පළමු සිදුවීමට හේතුව ගුවන් නියමුවා සුළං තත්ත්වය සහ ගොඩබෑමේ තීරුවේ දුර්වල තත්ත්වය අවතක්සේරු කිරීම නිසා ගුවන් අනතුරකින් ඇති වූ තුවාල ය. දෙවන තුවාලය, ශල්ය වෛද්යවරයෙකුට සිදු වූයේ, ඔහු වැටී කැඩුණු වීදුරු මත ඔහුගේ දෑත් කැපූ විට ය. පසුව ශල්ය වෛද්යවරයා ඔහුට තවදුරටත් ශල්යකර්ම කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, පරමාණුවේ හිමිකරුවන්ට නඩු පැවරූ අතර, පිරිසිදු කිරීමේ කටයුතු සිදු කරන අතරතුර 1980 දශකයේ වැඩි කාලයක් පරමාණුව අමුත්තන්ට වසා දමා තිබුණි.
යොමු කිරීම්
- "Palmyra Atoll National Wildlife Refuge". Ramsar Sites Information Service. සම්ප්රවේශය 25 April 2018.
- Rauzon, Mark J. (2016). Isles of Amnesia: The History, Geography, and Restoration of America's Forgotten Pacific Islands. University of Hawai'i Press, Latitude 20. Pages 85–86. ISBN 9780824846794.
- Sterling, Eleanor (July 28, 2010). "In the Middle of Nowhere, Snooping on Sea Turtles". The New York Times. Scientist at Work blog. සම්ප්රවේශය September 28, 2010.
- Unattributed. "The Consortium". palmyraresearch.org. සම්ප්රවේශය July 3, 2021.
- Per United States Code Title 48: Territories and Insular Possessions සංරක්ෂණය කළ පිටපත මාර්තු 27, 2019 at the Wayback Machine
- "Most expensive island". Guinness World Records. සම්ප්රවේශය November 22, 2024.
- "Rose Atoll Marine National Monument". Noaa.gov. 2018-01-17 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 30 January 2018.
- "American Samoa | Culture, History, & People". American Samoa | Culture, History, & People. https://www.britannica.com/place/American-Samoa. ප්රතිෂ්ඨාපනය 30 January 2018.
- "Climate: Palmyra Atoll". Weatherbase.com. සම්ප්රවේශය July 28, 2020.
- "Report". The Naval Chronicle. Vol. XII. 1804. pp. 464–465. 2017-03-07 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2017-03-07.
- "Public Law 86–624" (PDF). July 12, 1960. p. 424 (14). සම්ප්රවේශය January 5, 2014.
shall be exercised in such manner and through such agency or agencies as the President of the United States may direct or authorize.
- "Pacific Remote Islands Marine National Monument". fws.gov. U.S. Fish and Wildlife Service. March 24, 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය July 31, 2009.
- Secretary of the Interior Order No. 2862, Palmyra Island Land Recordation, March 19, 1962. F. R. Doc. 62-2736, සැකිල්ල:Federal Register, March 22, 1962.
- Joseph F. Rock (April 1916). "Palmyra Island with a Description of its Flora". Bulletin Number 4. College of Hawaii.
- Struckhoff, Matthew A.; Orazio, Carl E.; Tillitt, Donald E.; Shaver, David K.; Papoulias, Diana M. (March 2018). "Mapping elemental contamination on Palmyra Atoll National Wildlife Refuge". Marine Pollution Bulletin (ඉංග්රීසි බසින්). 128: 97–105. Bibcode:2018MarPB.128...97S. doi:10.1016/j.marpolbul.2017.12.065. PMID 29571418.
- "Public Law 86–624" (PDF). July 12, 1960. p. 424 (14). සම්ප්රවේශය January 5, 2014.
shall be exercised in such manner and through such agency or agencies as the President of the United States may direct or authorize.
- සැකිල්ල:Federal Register, 13 October 1961.
- සැකිල්ල:United States Code note.
- "Australia – Oceania :: United States Pacific Island Wildlife Refuges — The World Factbook – Central Intelligence Agency". www.cia.gov. May 22, 2023.
- සැකිල්ල:CodeFedReg
- සැකිල්ල:CodeFedReg
- In the Matter of the Application of Henry E. Cooper to Register and Confirm Title to Palmyra Island, Application No. 223, Hawaii Court of Land Registration (1912).
- Secretary of the Interior Order No. 2862, Palmyra Island Land Recordation, March 19, 1962. F. R. Doc. 62-2736, සැකිල්ල:Federal Register, March 22, 1962.
- සැකිල්ල:FAA-airport, effective 2007-08-30
- "Palmyra Atoll". Office of Insular Affairs web site. United States Department of Interior. January 11, 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 12, 2010.
- "VMFA-211 history". 3rd Marine Aircraft Wing. සම්ප්රවේශය 4 August 2021.
- Maurer, Maurer, ed. (1982) [1969]. Combat Squadrons of the Air Force, World War II (PDF) (reprint ed.). Washington, DC: Office of Air Force History. ISBN 0-405-12194-6. LCCN 70605402. OCLC 72556. December 20, 2016 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- Freeman, Paul. "Abandoned and Little-Known Airfields: Western Pacific Islands". airfields-freeman.com. 2014-09-04 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්රවේශය 2016-05-26.
- Airnav.com – PLPA / Palmyra Atoll Airfield සංරක්ෂණය කළ පිටපත මැයි 15, 2021 at the Wayback Machine, page retrieved 21 November 2013.
- Edmund Fanning (1924). Voyages and Discoveries in the South Seas 1792–1832. Salem, Massachusetts: Marine Research Society. pp. 163–167.
- Thomas, H.F., "Premonition of Danger" in "Connecticut Circle". Fate, March 1953; see also Gaddis, Vincent H. Invisible Horizons Ace Books, Inc., 1965.
- H. E. Maude (1961). "Post-Spanish discoveries in the central Pacific". Journal of the Polynesian Society. 70 (1): 67. May 25, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය November 8, 2016.
- Dehner, Steve (April 2019). "The Armchair Navigator I".
- Howay, F.W. (October 1933). "Captain Cornelius Sowle on the Pacific Ocean". The Washington Historical Quarterly. 24 (4). University of Washington: 243–249. JSTOR 40475540.
- Brainard, Russell E.; et al. (2019). "Coral Reef Ecosystem Monitoring Report for the Pacific Remote Islands Marine National Monument 2000–2017, Chapter 2: Palmyra Atoll" (PDF). PIFSC Special Publication. Washington, D.C.: NOAA Pacific Islands Fisheries Science Center, National Marine Fisheries Service, National Oceanic and Atmospheric Admin., U.S. Dept. of Commerce. p. 11. සම්ප්රවේශය 24 June 2021.
- Capt. Sawle, Palmyra (September 6, 1806). "Letter to the Editor". Aurora for the Country. Philadelphia.
- "Report". The Naval Chronicle. Vol. XII. 1804. pp. 464–465. 2017-03-07 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2017-03-07.
- Chadwick, Alex (2001). "The Treasured Islands of Palmyra". NationalGeographic.com. December 2, 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය March 5, 2017.
- Connor, Martin (April 14, 1923). "Priceless Treasures of the Incas May Be Buried on Island in Palmyras". Honolulu Star-Bulletin. Honolulu. p. 1. August 14, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- Walker, Capt. F. D. (July 6, 1903). "Honolulu Man Knows Where Much Silver has been Buried". Daily Pacific Commercial Advertiser. Honolulu. August 14, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- Walker, Capt. F. D. (1914). "Pirates' Buried Bullion May Be Found on Palmyra". New York Sun. New York. August 14, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- William A. Warren v. Unidentified Wrecked Vessel, Case No. CV96-00018SPK (D.C. Hawaii 1998). Text
- London, Jack (June 24, 1911). "The Proud Goat of Aloysius Pankburn". Saturday Evening Post. August 11, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- "Judge Cooper Off for Pirates' Treasure Isle of Palmyra". Honolulu Star Advertiser. June 29, 1911. August 11, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- "United States Exploring Expedition Vol XXIII: Hydrography". 1842. 2016-12-24 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2016-12-23.
- Rauzon, Mark J. (2016). Isles of Amnesia: The History, Geography, and Restoration of America's Forgotten Pacific Islands. University of Hawai'i Press, Latitude 20. Page 88. ISBN 9780824846794.
- "Palmyra Atoll". Department of the Interior, Office of Insular Affairs. සම්ප්රවේශය 2025-01-20.
- Estate of Kalama, Probate (Circuit Court, Honolulu 1878–1885).
- "Palmyra Island". The Evening Bulletin. Honolulu. August 14, 1897. සම්ප්රවේශය August 20, 2010.
- "Contest Cooper's Claim to Palmyra". The Hawaiian Gazette. Honolulu. May 3, 1912. සම්ප්රවේශය August 20, 2010.
- "Has Prior Claim: Palmyra Claimed by Kamehameha". The Hawaiian Gazette. Honolulu. August 13, 1897. සම්ප්රවේශය August 20, 2010.
- "Palmyra Title May Now be Tested: Sale of Fanning Brings the Little Hawaiian-Owned Group into Prominence". The Hawaiian Gazette. Honolulu. January 16, 1912. සම්ප්රවේශය August 20, 2010.
- United States v. Fullard Leo et al., 66 F.Supp. 774 (1940). Text
- Joseph F. Rock (April 1916). "Palmyra Island with a Description of its Flora". Bulletin Number 4. College of Hawaii.
- "Personal Mention". Honolulu Star-Bulletin. Honolulu. May 28, 1914. p. 4. සම්ප්රවේශය April 27, 2017.
- "Judge Cooper Is Enthusiastic; In Regard Palmyra". Honolulu Star-Bulletin. Honolulu. April 23, 1914. p. 4. සම්ප්රවේශය April 28, 2017.
- Morris, Penrose Clibborn (1933). "How the Territory of Hawaii Grew and What Domain It Covers," Forty-Second Annual Report of the Hawaiian Historical Society for the Year 1933, p. 25. Retrieved November 27, 2020.
- M.L. Steele (January 1922). "The Palmyra Islands". Hospital Corps Quarterly. 2017-02-02 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2017-01-22.
- "Palmyra: A Colorful History". The Nature Conservancy. 2017-08-23 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- "Executive Order 6935". U.S. Government. December 29, 1934.
- "US Insular Areas Report". U.S. Government. November 1, 1997. August 21, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 21, 2017.
- "Executive Order 8616". U.S. Government. December 19, 1940. August 21, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 21, 2017.
- "GAO/OGC-98-5 – U.S. Insular Areas: Application of the U.S. Constitution". U.S. Government Printing Office. November 7, 1997. සම්ප්රවේශය March 23, 2013.
- Ickes, Harold (July 11, 1938). "MEMORANDUM FOR THE PRESIDENT REGARDING PALMYRA ISLAND". Office of the Secretary of the Interior. December 9, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය December 9, 2017.
- Collen, J. D.; Garton, D. W.; Gardner, J. P. A. (2000). "Shoreline Changes and Sediment Redistribution at Palmyra Atoll (Equatorial Pacific Ocean): 1874–Present". Journal of Coastal Research. 25 (3): 711–722. doi:10.2112/08-1007.1. S2CID 129960273.
- "Chapter 1: The Japanese Offensive in the Pacific". www.history. Army.mil. September 18, 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2023-12-03.
- "I_175". Archived from the original on March 16, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link) - Hackett, Bob; Kingsepp, Sander (12 June 2010). "IJN Submarine I-175: Tabular Record of Movement". combinedfleet.com. සම්ප්රවේශය 6 May 2022.
- "The Pacific Strategy, 1941-1944". The National WWII Museum | New Orleans (ඉංග්රීසි බසින්). සම්ප්රවේශය 2023-12-03.
- "US Navy facilities Palmyra Atoll 1944 - ScienceBase-Catalog". www.sciencebase.gov (ඇමෙරිකානු ඉංග්රීසි බසින්). සම්ප්රවේශය 2023-12-03.
- "Discovering Palmyra: Westfield man creates archive on Pacific atoll, to visit for first time next month • Current Publishing" (ඇමෙරිකානු ඉංග්රීසි බසින්). 2018-12-18. සම්ප්රවේශය 2023-12-03.
- 76th Navy CMBU (1945). "Palmyra Island". 76th Naval Construction Battalion Yearbook. p. 4. http://palmyraarchive.org/items/show/145. ප්රතිෂ්ඨාපනය August 28, 2017.
- "Palmyra Atoll: WWII Naval Air Station Contaminant Impacts on Terrestrial and Marine Ecosystems within the USFWS National Wildlife Refuge". www.cerc.usgs.gov. U.S. Geological Survey. සම්ප්රවේශය August 14, 2017.
- "Little Palmyra Atoll Isn't Celebrating". Daytona Beach Morning Journal. Daytona Beach. March 14, 1959. සම්ප්රවේශය 2015-09-29.
- "Administration of Palmyra Island". Executive Order No. 10967 (text). October 10, 1961. April 1, 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය March 31, 2018.
- "6th Weather Squadron During Project Dominic". Palmyra Atoll Digital Archive. 1962. April 1, 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය July 3, 2017.
- "Alby Mangels World Safari visits the Palmyra Atoll". Palmyra Atoll Digital Archive. February 8, 2017. සම්ප්රවේශය 9 June 2022.
- "Palmyra Pushed into the Nuclear Age". The Honolulu Advertiser. 1979. 2016-12-24 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2016-12-24.
- "National Policy Implications of Storing Nuclear Waste in the Pacific Region". National Defense University. March 12, 1982. December 24, 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය December 24, 2016.
- Scott, Susan (14 ජූනි 2010). "Palmyra's scads of rats rival its crabs and birds". Honolulu Star Advertiser. 22 පෙබරවාරි 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 16 පෙබරවාරි 2017.
- Walker, Wesley (2007). Palmyra: the True Story of an Island Tragedy. Incline Village, Nevada: B. & E. Press.
- Painter et al. v. United States et al., Case No. CV96-00685HG (D.C. Hawaii 1998).
- Painter v. United States et al., Case No. 1:98 CV-01737 (D.C. Dist.Col. 1999).
- K. M. Cobb et al., El Niño/Southern Oscillation and Tropic Pacific Climate During the Last Millennium, Nature, Vol. 424, July 17, 2003
- "Invasive palms and WWII damaged an island paradise. Could fungi help to restore it?".
- Nature June 2023 Lost world Invasive palms and WWII damaged an island paradise. Could fungi help to restore it? by Virginia Gewin
- "Palmyra Atoll". U.S. Department of Interior. සම්ප්රවේශය August 5, 2024.
- Palmyra Pacific Seafoods, L.L.C. v. United States, 80 Fed. Cl. 228 (U.S. Court of Federal Claims 2008). Text
- Palmyra Pacific Seafoods, L.L.C. v. United States, 561 F.3d 1361 (Fed. Cir. 2009). Text
- "Opening of The Nature Conservancy Research Station on Palmyra Atoll". Hawai'i Post. සම්ප්රවේශය August 20, 2010.
- "Pacific Remote Islands Marine National Monument". fws.gov. U.S. Fish and Wildlife Service. March 24, 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය July 31, 2009.
- U.S. Department of Commerce, National Oceanic and Atmospheric Administration. "Discovering the Deep: Exploring Remote Pacific MPAs: Background: Conservation and Research Initiatives at Palmyra Atoll and Kingman Reef: NOAA Office of Ocean Exploration and Research". oceanexplorer.noaa.gov (ඇමෙරිකානු ඉංග්රීසි බසින්). සම්ප්රවේශය 2021-12-31.
- "Palmyra Atoll Restoration Project". Island Conservation. සම්ප්රවේශය April 30, 2020.
- Pitt, W.C.; Berentsen, A.R.; Volker, S.F.; Eisemann, J.D. (September 2012). "Palmyra Atoll Rainforest Restoration Project: Monitoring Results for the Application of Broadcast of Brodifacoum 25W: Conservation to Eradicate Rats" (PDF). QA-1875 Final Report. Hilo, Hawaii: USDA, APHIS, W, NWRC. January 3, 2014 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය August 22, 2013.
- "Native species expected to rebound on rat-free Palmyra Atoll". Saipan Tribune (Press release). පෙබරවාරි 7, 2013. මැයි 11, 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය අගෝස්තු 22, 2013.
- "Disappearing Mosquitoes Leave Clues About Basic Ecology". Island Conservation. March 1, 2018. සම්ප්රවේශය May 1, 2020.
- TenBruggencate, Jan (March 14, 2018). "When Rats Were Wiped Out On This Island, So Were The Mosquitoes". Honolulu Civil Beat (ඇමෙරිකානු ඉංග්රීසි බසින්). සම්ප්රවේශය April 13, 2018.
- "Study Shows 5000% Increase in Native Trees on Rat-free Palmyra Atoll". Island Conservation. July 17, 2018. සම්ප්රවේශය May 1, 2020.
- Bosso, Luciano; Wolf, Coral A.; Young, Hillary S.; Zilliacus, Kelly M.; Wegmann, Alexander S.; McKown, Matthew; Holmes, Nick D.; Tershy, Bernie R.; Dirzo, Rodolfo; Kropidlowski, Stefan; Croll, Donald A. (2018). "Invasive rat eradication strongly impacts plant recruitment on a tropical atoll" (PDF). PLOS ONE. 13 (7): e0200743. Bibcode:2018PLoSO..1300743W. doi:10.1371/journal.pone.0200743. ISSN 1932-6203. PMC 6049951. PMID 30016347.
- "Palmyra Resilience". The Nature Conservancy. December 2019. July 28, 2020 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය April 30, 2020.
- Smith, Harry (May 12, 2016). "On Assignment: The Last Best Place On Earth" (Video). Dateline NBC. NBC News. සම්ප්රවේශය 2018-06-29.
- Miller, Matthew (2022-08-08). "Meet the World's Largest Land Crab". Cool Green Science (ඇමෙරිකානු ඉංග්රීසි බසින්). සම්ප්රවේශය 2023-01-04.
- Marcus, Josh (2021-02-24). "Palmyra Atoll: The tiny US island at the heart of climate research". The Independent (ඉංග්රීසි බසින්). සම්ප්රවේශය 2023-02-12.
- Venhuizen, Gemma (February 3, 2023). "Toby Kiers kijkt het liefst omlaag, want daar bevindt zich het schimmelrijk". NRC (ලන්දේසි බසින්). සම්ප්රවේශය 2023-02-12.
- "Sihek Released on Palmyra Atoll | U.S. Fish & Wildlife Service". www.fws.gov (ඉංග්රීසි බසින්). 2024-09-23. සම්ප්රවේශය 2024-12-30.
- මෙම ලිපිය තුළ, පොදු වසම තුළ පවතින මෙම ප්රභවයේ පෙළ ඇතුළත්වෙයි: "Palmyra Atoll National Wildlife Refuge - Visit Us". fws.gov. U.S. Fish and Wildlife Service. සම්ප්රවේශය August 24, 2023.
- Palmyra Island Land Recordation Document No. 93, U.S. District Court for the District of Hawaii, Honolulu, 2015.
- Vanapalli, Viswa (July 10, 2021). "Muff and Mac Graham Murders: How Did Buck Duane Walker Die? Where is Stephanie Stearns Now?". The Cinemaholic. සම්ප්රවේශය 9 June 2022.
- Betty Fullard-Leo (January 1984). "The Perils of Palmyra". Honolulu Magazine. March 31, 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය March 30, 2018.
විකිපීඩියා, විකි, විශ්වකෝෂය, පොත, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවීම, නොමිලේ බාගත කිරීම, පැල්මයිරා ඇටෝල් පිළිබඳ තොරතුරු, පැල්මයිරා ඇටෝල් යනු කුමක්ද? පැල්මයිරා ඇටෝල් යනු කුමක් දර්ශනය කරන්නේ?